Nationale Sectoragenda maritieme maakindustrie: Vijf actielijnen van innovatie, vestigingsklimaat tot inkoop

- , , door

In Rotterdam heeft gezant Marja van Bijsterveldt de sectoragenda gepresenteerd aan ministers Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat), Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) en staatssecretaris Christophe van der Maat (Defensie). De focus ligt op het behoud van onze veiligheid, versnelling van de energietransitie en het versterken van economische en militaire veiligheid. Deze agenda benadrukt hoe cruciaal de scheepsbouw is voor Nederland. Onze sector staat centraal in het waarborgen van vitale infrastructuur, bescherming tegen water en het leiden van de energietransitie.

Om deze doelen te bereiken, investeren de overheid en de sector gezamenlijk € 60 miljoen in innovatieve scheepsbouw in de jaren 2024 en 2025. Dit geld zal worden ingezet voor technologische en duurzame innovatie, waarbij de focus ligt op het versterken van onze maritieme positie en het vermijden van ongewenste afhankelijkheden op bijvoorbeeld het gebied van veiligheid.

Marja van Bijsterveldt (kabinetsgezant): “Ten onrechte wordt onze maritieme maakindustrie beschouwd als een rustig bezit. Samen met andere landen in Europa zijn we in enkele decennia een overgroot deel van ons mondiale marktaandeel voor commerciële zeeschepen kwijtgeraakt aan Azië. Van 45% procent in de jaren ’80 naar 4% nu gemeten in gebouwd scheepsvolume. Met visie en stevige overheidssteun aan bedrijven neemt Azië en recent met name China stap voor stap onze industrie over, ook voor complexere schepen. Een schip bouwen in Nederland is volgens reders inmiddels 20% tot 40% duurder dan in Azië. Schrikbarende cijfers, die uiteindelijk desastreus zullen uitpakken als wij het tij niet weten te keren. Nederland is afhankelijk van schepen voor onze veiligheid, droge voeten, energietransitie en welvaart. We kunnen ons niet langer het laissez-faire beleid van de afgelopen decennia permitteren.”

Vijf actielijnen van innovatie, vestigingsklimaat tot inkoop 

Sector en kabinet gaan aan de slag met 25 maatregelen voor 25 knelpunten, gebundeld in vijf actielijnen. Zo wordt in een formele aanwijzing (instructie) voor de gehele Rijksoverheid vastgelegd dat nationale belangen beter meegewogen moeten worden bij de inkoop van schepen. Overheid en sector gaan werken aan het verbeteren van de financiering en fiscale zeevaartregelingen. Ook wordt er geïnventariseerd hoe aantrekkelijk gelegen scheepswerven beter beschermd kunnen worden tegen de dreiging van woningbouw. De sector gaat zelf aan de slag met het personeelstekort aanpakken.

Vijf koploperprojecten voor impuls

Naar aanleiding van de agenda werken sector en kabinet ook samen vijf koploperprojecten uit. Deze projecten betekenen een grote impuls voor de inzet van nieuwe technologieën, werkwijzen en verdienmodellen bij de productie, ombouw en reparatie van schepen. Voorbeelden van koploperprojecten zijn De werf van de toekomst en de Nucleaire voortstuwing van schepen.
Met De werf van de toekomst moeten de bouwkosten met 10-15% verlaagd en de bouw verduurzaamd worden via digitalisering en robotisering. Met Nucleaire voortstuwing van schepen wordt verkend hoe nucleaire technologie kan worden toegepast om onze scheepvaart te verduurzamen en lange termijn op zee te laten verblijven. Ook het Maritiem Masterplan behoort tot de koploperprojecten. Dit plan om tot 40 duurzaam varende schepen te bouwen die varen op bijvoorbeeld LNG, methanol, waterstof en zelf CO2 afvangen, ontving dit jaar €210 miljoen ondersteuning vanuit het Nationaal Groeifonds.

De sectoragenda onderscheiden de volgende vijf baanbrekende koplopersprojecten:

  1. Maritiem Masterplan
  2. De werf van de toekomst
  3. Smart Maritime
  4. Robotisering wind op zee
  5. Nucleaire voortstuwing van schepen

Meer lezen

Regionale verankering in Regionale Maritieme Agenda

Bijna 50% van onze industrie is verankerd in de Zuid-Hollandse regio, van de Tweede Maasvlakte tot aan Werkendam. Vooral de diversiteit en volledigheid van clusters zoals Rotterdam, Drechtsteden en Stellendam worden geroemd. Deze clusters vormen de ruggengraat van onze sector en spelen een sleutelrol in het versterken van onze commerciële positie.

Om deze groei te ondersteunen, is samenwerking essentieel. Door betere ketensamenwerking en het regionaal samenbrengen van toeleverclusters en ecosystemen, kunnen we schaal creëren. Dit versterkt niet alleen onze commerciële positie maar zorgt ook voor een veerkrachtige en bloeiende maritieme sector voor de toekomst.

onder meer:

Rotterdam & Drechtsteden

Rotterdam en Drechtsteden vormen essentiële schakels in onze maritieme maakindustrie. Deze regio’s bieden een breed scala aan activiteiten en bedrijven, van scheepswerven tot toeleveranciers. Hoewel deze clusters wereldwijd bekend zijn, staan ze voor ruimtelijke uitdagingen, en de baggerscheepsbouw, een belangrijke pijler, staat onder druk. Toch blijft de samenwerking tussen Rotterdam en Drechtsteden een voorbeeld van sterke synergie en innovatie.

Werkendam

Hoewel Werkendam in de provincie Brabant ligt, is het binnen de maritieme delta een zeer belangrijk cluster vanwege de talloze innovaties, vooral op het gebied van binnenwateren, die hier hun oorsprong vinden. Zo huisvest Werkendam, naast Zwijndrecht, de grootste binnenvaarthaven van Nederland.

Schiedam

In de haven van Schiedam bevindt zich Offshore Valley, een broeinest voor de ontwikkeling van geavanceerde en innovatieve offshore energie. Wat deze locatie uniek maakt, is de combinatie van vooruitstrevende digitale ontwerpprocessen en de bouw en het onderhoud van schepen voor de offshore-industrie. Schiedam dient als een illustratief voorbeeld waarin de uitdagingen van ruimtegebrek, het vestigingsklimaat en de balans tussen wonen en werken in Zuid-Holland duidelijk zichtbaar zijn. Het borgen van voldoende ruimte voor maritieme bedrijvigheid in de regio is een belangrijk thema uit de Regionale Maritieme Agenda 2030, waarvan het vestigingsklimaat een onderdeel is.

Stellendam

Stellendam draagt trots de traditie van visserijscheepsbouw, maar richt zich ook op andere segmenten zoals werkschepen en retrofit superjachten. Innovatie staat hier hoog in het vaandel, en de werven hebben een duidelijk besef van hun rol in de lokale economie. Echter, de verzanding van de haven vormt een uitdaging die creatieve oplossingen vereist om de maritieme activiteiten te beschermen.

Oproep: Predictive maintenance voor optimaal onderhoud van offshore windparken met AI en data-analyse

- , , door

Windenergie biedt het potentieel om de uitstoot van koolstof te verminderen en wereldwijde klimaatverandering tegen te gaan. Een groot deel van de toekomstige ontwikkeling van Nederlandse windenergie zal plaatsvinden op zee. Sinds de oprichting van het eerste offshore windmolenpark, Egmond aan Zee, in 2007, heeft Nederland plannen ontwikkeld voor de uitbreiding van offshore windmolenparken tot 2023 en 2030. Tegen het einde van het jaar bereikten ze een operationele capaciteit van 4,5 GW en legden ze een solide marktkader vast voor offshore windenergie.

Bediening en Onderhoud (O&M) zijn dure en cruciale taken, die een aanzienlijk deel vormen van de algehele kosten van het exploiteren van offshore windmolenparken. Daarom is het nemen van beslissingen voor het plannen en inplannen van onderhoud in een windmolenpark cruciaal en speelt het een cruciale rol in de O&M-kosten. Hoewel er talloze studies zijn uitgevoerd over O&M van offshore windmolenparken, blijven er verschillende uitdagingen bestaan.

  1. Windenergiesystemen genereren extreem grote datasets, maar het effectief gebruiken van deze gegevens kan worden belemmerd door de schaalbaarheidsproblemen van traditionele databases.
  2. Hoewel predictive maintenance wordt erkend als de voorkeursoplossing voor offshore windturbines, is het volledige potentieel nog niet gerealiseerd. Huidige oplossingen richten zich vaak op individuele stappen van predictive maintenance en werken alleen voor specifieke scenario’s, waardoor er een aanzienlijke kloof ontstaat tussen lokale foutdiagnose en prognose en wereldwijde onderhoudsbesluitvorming.
  3. O&M-acties offshore zijn onderhevig aan verschillende onzekerheden, zoals de beschikbaarheid van reserveonderdelen, technici, middelen en gunstige weervensters. Er is aanzienlijk potentieel voor kostenbesparingen vanuit het perspectief van maritieme operaties, inclusief vloot- en voorraadbeheer, planning en routing met gekwantificeerde onzekerheid.

Momenteel werken we samen met TU Delft aan een voorstel voor de NWA-ORC2023 oproep getiteld “Een Zee van Windturbines.” Het doel is om een geïntegreerd beslissingsondersteuningssysteem te ontwikkelen op basis van AI en geavanceerde gegevensanalyse om de eerder genoemde uitdagingen aan te pakken en offshore wind O&M te optimaliseren in termen van verminderde kosten, verhoogde beschikbaarheid en een verminderde ecologische voetafdruk. Bovendien kan dit systeem worden gebruikt om effectievere plannen voor installatie en ontmanteling van windmolenparken te maken, wat uiteindelijk een optimaal levenscyclusbeheer van offshore windmolenparken mogelijk maakt.

We verwachten dat dit onderzoek windmolenparkbeheerders, onafhankelijke inspectie- en onderhoudsdienstverleners en bedrijven voor offshore installatie en exploitatie ten goede zal komen door aanzienlijke kostenbesparingen, verhoogde productiviteit, verbeterde effectiviteit en verminderde milieu-impact.

Als uw bedrijf of onderzoeksinstelling betrokken is bij offshore windenergie en geïnteresseerd is om deel te nemen of meer te weten te komen over ons project, neem dan gerust contact op met Xiaoli Jiang via x.jiang@tudelft.nl en/of Tessa Luijben via tessa.luijben@innovationquarter.nl.

Tomas van der Maarel

Jong Haventalent 2023: Een toekomstvisie op de Rotterdamse Haven

- , , door

‘Sorteer voor op de dingen, en je plukt er je hele leven de vruchten van.’ Met deze woorden als drijfveer spreken we met Tomas van der Maarel, het Jong Haventalent van 2023, nadat hij bijna een jaar lang zijn inspirerende boodschap heeft verkondigd aan de young potentials in de maritieme sector. Met een achtergrond in economie en een familiegeschiedenis doordrenkt van logistieke passie, brengt hij niet alleen een frisse blik maar ook een energieke aanpak in de Rotterdamse haven, waar hij bij Broekman Logistics werkzaam is. Zijn doel is duidelijk: hij richt zich op de mensen die de haven dag in dag uit tot leven brengen.

Tomas’ connectie met de haven is diepgeworteld. Als zoon en kleinzoon van mannen die hun leven aan de binnenvaart hebben gewijd, werd hij al op jonge leeftijd ondergedompeld in de complexiteit en mogelijkheden van de logistieke wereld. Hoewel hij de economische voetsporen van zijn familie volgde, voegde hij een nieuwe dimensie toe aan de toekomst van de haven. “De logistieke wereld zit in mijn bloed. Mijn vader en opa waren beiden actief in de sector,” deelt hij. “Tijdens mijn studie werd ik vooral aangetrokken door de uitdagende puzzel die logistiek steeds weer biedt. Het opzetten van een supply chain op internationale schaal, dat fascineerde me enorm.”

Jong Haventalent 2023

Het belang van zichtbaarheid voor jongeren

In het gesprek benadrukt Tomas telkens het cruciale belang van zichtbaarheid in studies en de noodzaak van jong talent in de haven. “De sector moet meer doen om te tonen wat het te bieden heeft, vooral op het gebied van duurzame initiatieven zoals renewable energy en waterstof.” Dat zit hem toch vooral in het bezoeken van scholen, het laten zien van al die mooie projecten en het écht luisteren naar wat er bij jongeren speelt. Hij heeft verschillende projecten, waaronder het Porthos Project waarbij restwarmte uit het Westland slim wordt hergebruikt, onder de aandacht gebracht bij studenten en jongeren in Rotterdam. “Door deze innovaties te delen, creëer je bewustwording. Hiermee wordt de Rotterdamse haven niet alleen efficiënter, maar ook duurzamer,” deelt hij enthousiast.

Mijn boodschap aan jongeren is duidelijk: oriënteer je heel goed en geniet ervan terwijl je keuzes maakt.

Fysieke wereld in rap tempo gedigitaliseerd

Een voor hem duidelijke verandering is de snelheid waarmee de jeugd digitaal is geworden. “Je kunt het niet meer los van elkaar zien, de fysieke wereld is voor de jeugd in een rap tempo gedigitaliseerd.” En dat dwingt, In een tijd waarin technologie de norm is, zowel de havenindustrie als onderwijsinstellingen zich aan te passen om jongeren te boeien en binden. “Het gaat niet meer alleen om schepen laden en lossen,” legt hij uit. “De Rotterdamse haven is bijzonder slim geworden. Misschien wel de slimste haven ter wereld! Mijn boodschap aan jongeren is duidelijk: oriënteer je heel goed en geniet ervan terwijl je keuzes maakt.”

“Er is zoveel te doen in de maritieme sector”

Als Sales Manager van Broekman Logistics begrijpt Tomas als geen ander de waarde van hard werken en slimme strategieën. Zijn boodschap aan jongeren is dan ook vooral een uitnodiging om je te verdiepen. “Oriënteer je goed, geniet van de uitdagingen en durf risico’s te nemen.” Hij gelooft sterk dat de jongere generaties de sleutel vormen tot de voortdurende vernieuwing van de haven. “Er is zoveel te doen in de maritieme sector,” voegt hij eraan toe. “Als je iets nieuws wilt leren, hoef je nooit ver te zoeken. Alles is mogelijk.”

Tomas heeft niet alleen gesproken op scholen – zo gaf hij sessies op het Albeda College en de Hogeschool Rotterdam om jongeren te enthousiasmeren voor een maritieme carrière – maar heeft ook deelgenomen aan evenementen zoals het MATCH Career Event tijdens de Wereldhavendagen in Rotterdam. Het viel hem op dat een diverse groep mensen, zelfs buiten de maritieme sector, geïnteresseerd is in wat de haven te bieden heeft. “Ik sprak met een man die een eigen bedrijf in de retail heeft, maar weer op zoek is naar dynamisch werk in loondienst. Dit zijn nu typisch de zij-instromers die moeten weten welke kansen hier liggen.” Daarnaast heeft hij actief samengewerkt met Deltalinqs, waar hij netwerksessies voor jongeren heeft georganiseerd om hun bewustzijn over de kansen in de sector te vergroten. Hij is onlangs toegetreden tot het bestuur van Maritime Delta, waar hij betrokken is bij Human Capital-initiatieven.

Jong Haventalent 2023

Tomas van der Maarel is onlangs toegetreden tot het bestuur van Maritime Delta.

Focus op de mensen die het moeten doen

Als Jong Haventalent van 2023 is Tomas nu een rolmodel voor anderen. Hij heeft niet alleen de ambitie om het stokje door te geven, maar ook om het volgende Jong Haventalent te inspireren. Wat moet hij of zij weten? “Alleen door samen te werken, kennis te delen en het initiatief te nemen, kunnen jongeren en de industrie hand in hand gaan om de Rotterdamse haven te blijven transformeren naar een duurzame, innovatieve en bloeiende hub,” concludeert Tomas met vastberadenheid. Hij erkent ook dat er nog steeds obstakels zijn, zoals het hardnekkige idee dat de haven slechts vuil en zwaar werk inhoudt. “Tijdens mijn eigen studie zag ik dat jongeren niet spreken over een toekomst in de haven. Het lijkt erop dat het oude idee van ‘handen uit de mouwen steken en vies werk doen’ nog steeds in hun gedachten rondwaart,” merkt hij op, terwijl dat beeld voltooid verleden tijd is. “Het is aan de arbeidsmarkt om je slimheid in de etalage te zetten én tegelijkertijd te focussen op de mensen die het moeten uitvoeren.”

De toekenning van de titel Jong Haventalent gebeurt door een jury, waarin eerdere Jong Haventalenten en Havenmannen / vrouwen van het jaar zetelen. De jury let op het profiel, de kennis van de haven en de motivatie van de kandidaten. Houdt onze website in de gaten voor meer informatie.

Datawerf herontdekt lonkend perspectief voor Maritiem MKB

- , , door

Digitale ambities omzetten in tastbaar succes

Datawerf, het vernieuwde innovatieprogramma dat voortbouwt op het succes van de pilotfase, gaat 30 ondernemers in de maritieme- en maakindustrie in Zuid-Holland selecteren die intensieve ondersteuning krijgen om hun digitale ambities om te zetten in tastbaar succes. In 6 weken tijd – 2 dagen per week – worden deze ondernemingen praktisch geholpen door een digitale expert. De expert legt de digitale vraagstukken grondig onder de loep, om zo concrete oplossingen en een plan van aanpak te leveren, waarmee ondernemingen optimaal kunnen profiteren van de voordelen die digitale technologie biedt. Het aanmelden start nu.

Personeel meekrijgen

Eén van de grootste uitdagingen waar de maritieme en maakindustrie mee te maken heeft, is het personeelstekort en behoud. Datawerf biedt hier een lonkend perspectief.

Door deel te nemen aan Datawerf en de digitale transformatie te omarmen, kun je jouw organisatie efficiënter laten werken. Bedrijven hebben veel data, maar gebruiken deze nog onvoldoende in besluitvorming. Denk aan klantgegevens of data uit het productieproces. Datawerf helpt om inzichtelijk te maken welke stappen er genomen moeten worden om deze data om te kunnen zetten in bruikbare informatie, zodat besluitvorming gebeurt op basis van feitelijkheden. Zo wordt waardevolle kennis beter benut, kunnen medewerkers sneller en slimmer problemen aanpakken, wat leidt tot tevreden klanten en een soepel draaiende business.

“Met Datawerf willen we de maritieme en maakbedrijven een krachtige boodschap geven: stilstaan in de huidige situatie betekent achterblijven op de internationale markt,” zegt Dominique Nieuwpoort, programmacoördinator Datawerf. “Als je niets doet om de uitdagingen zoals minimale marges, personeelstekorten en de overgang naar datagedreven werken aan te pakken, loop je het risico om ingehaald te worden door je concurrenten. Datawerf biedt het lonkend perspectief dat bedrijven nodig hebben om met vertrouwen de volgende stap te zetten en hun groeiambities waar te maken. Want wie wil er nou niet zijn bedrijf verbeteren?”

Digitale experts op locatie en analyse sessies

Deelnemende bedrijven krijgen niet alleen de kans om hun digitale vraagstukken aan te pakken, maar ook om hun personeel te enthousiasmeren voor digitale innovatie. Door gebruik te maken van de digitale expertise van de experts op locatie of de analyse sessies, kunnen bedrijven hun digitale ideeën omzetten naar concrete plannen en digitale businessmodellen. De trajecten die zij doorlopen moeten uiteindelijk leiden tot hogere omzet, betere marges en lagere kosten voor de deelnemers. Andere doelen zijn het verminderen van personeelstekort en het aantrekkelijker worden als werkgever, met name voor een nieuwe generatie van jonge ‘digital-minded’ werknemers.

“Een ontbrekende schakel in het aanbod rond ondersteuning van digitale innovatie”, zo zou ik Datawerf willen omschrijven, aldus Dominique. “In de pilot van het project is aangetoond dat we via flexibele en op maat gemaakte hulp echt het verschil kunnen maken. Na hulp van Datawerf zien wij dat bedrijven een stap maken in hun datavolwassenheid en goed voorbereid beslissingen kunnen maken over toekomstige investeringen in digitalisering.

Wat is Datawerf?

Datawerf kent een looptijd van 2 jaar en wordt uitgevoerd door regionale ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter. Het project is gericht op het ondersteunen van de maritieme en maaksector in de provincie Zuid-Holland bij het optimaliseren van digitale innovatie en het vergroten van hun datamaturiteit. Door digitale vraagstukken te doorgronden en concrete oplossingen te bieden, verandert Datawerf data in waardevolle informatie. Dit stelt bedrijven in staat om besluitvorming te baseren op feitelijkheden, wat leidt tot tevreden klanten en een soepel draaiende business.

Naadloze integratie met Digitalzh

Het programma is geïntegreerd in de dienstverlening van Digitalzh, het centrale loket voor digitale innovatie in Zuid-Holland. Samen met partner TU Delft, biedt Digitalzh een breed scala aan ondersteuning, variërend van informatie en opleidingen tot testfaciliteiten en ‘best practices’. Digitalzh helpt kleine en middelgrote bedrijven in de industrie om de uitdagingen rondom tekorten aan personeel, materialen en energie op te lossen en hun internationale concurrentiepositie te verbeteren.

Aanmelden voor Datawerf is vanaf nu mogelijk

Ondernemers kunnen zich via de website aanmelden voor deelname. Datawerf streeft ernaar om in 2025 tastbare resultaten te presenteren en deelnemende bedrijven klaar te stomen voor datagedreven groei. Grijp deze unieke kans om de digitale transformatie van jouw bedrijf te versnellen.

Klik hier
Femke Brenninkmeijer en Peter Goedvolk

Femke Brenninkmeijer & Peter Goedvolk: “Klimaatactivisten, stop je energie in de energietransitie en kom bij ons werken”

- , door

Zoals de maritieme sector het antwoord op de watersnoodramp had, zo heeft de sector nu het antwoord op de klimaat- en energiecrisis. Daarvoor moeten alleen tienduizenden vacatures wel snel vervuld worden. De energie en dadendracht van de klimaatbeweging spreekt ons aan. In de maritieme sector kun je de energietransitie mede vormgeven. 

In 2030 wil Europa minstens 55 procent minder CO2-uitstoot. In 2050 moet de EU klimaatneutraal zijn. Sommigen plaatsen vraagtekens bij de uitvoerbaarheid. Zo ontstaat een onnodige tegenstelling tussen realisten en idealisten. Juist de maritieme sector is in staat de klimaatdoelen te helpen realiseren door actie en innovatie. Met hernieuwbare bronnen, zoals windparken op zee, kan de CO2-uitstoot fors afnemen.

Femke Brenninkmeijer en Peter Goedvolk

Onze sector: van ingenieursbureaus tot rederijen

Ons vertrouwen is daarbij gebaseerd op de unieke kwaliteiten van onze sector. Allereerst in efficiëntie, omdat onze bedrijven zo dicht bij elkaar liggen en nauw samenwerken. Van ingenieursbureaus, componentleveranciers, scheepswerven, havens, waterbouwers tot rederijen. Een krachtig maritiem ecosysteem met internationaal leidende kennisinstellingen, zoals MARIN en TNO. Een uitstekende uitgangspositie om de maritieme energietransitie wereldwijd te versnellen én te leiden. De manier waarop wij slepen, baggeren, varen en offshore actief zijn, verandert ingrijpend. We ontwikkelen schepen op waterstof, elektrificeren industrieën en bouwen wind- en zonneparken op de Noordzee. Om druk op de ketel te houden, ontwikkelen we een CO2-monitor zodat het straks voor iedereen duidelijk is wat onze sector uitstoot.

Momenteel springen daarbij vooral onze offshore windparken in het oog, waarvan enkele straks stroom leveren voor ‘groene waterstoffabrieken’ aan land en op zee. De toepassingen zijn inmiddels dusdanig gevorderd dat schepen straks op zee kunnen ‘tanken’ of aan de stekker kunnen opladen bij een windmolenpark. In ‘offshore wind’ speelt de Nederlandse maritieme sector Champions League. Nederlandse bedrijven hebben een marktaandeel van 25 procent binnen de Europese offshore windmarkt.

Veertig procent stroom uit offshore windparken

Om dit soort huzarenstukjes te kunnen blijven leveren, moet de maritieme sector heel veel talent werven. Deze mensen zijn hard nodig om het voor 2030 gestelde doel ‘veertig procent stroom uit offshore windparken’ te halen. Met Port of Rotterdam, Deltalinqs en de gemeente Rotterdam werken we daarom aan een plan voor het aantrekken van personeel voor de energietransitie in de Rotterdamse haven. Alleen al voor 2030 hebben we ongeveer 21.000 medewerkers nodig die bedreven zijn in digital technology en smart industry. En ook nog eens 20.000 collega’s die de energietransitie vormgeven.

Daartoe moet ons imago realistischer en actueler worden. Menigeen denkt bij ons alleen aan de Deltawerken, het lostrekken van een containerschip in het Suezkanaal of het opspuiten van Maasvlakte 2. En verder aan containerschepen ver op zee. Deze helden in de uitvoering blijven de kurk waarop de sector drijft. Maar we zijn inmiddels zoveel meer dan dat. De meeste werknemers (alleen al 152.000 in Zuid-Holland) werken bijvoorbeeld aan wal. Je zult ze eerder tegenkomen achter een laptop dan op het dek. Tezamen bezorgen zij de Nederlandse economie 66 miljard euro omzet.

Vandaag nog aan boord en wal stappen

Houdt je dochter van programmeren? Vertel haar over de computergestuurde toepassingen in onze sector. Overweegt je zoon die economie studeert om met Extinction Rebellion snelwegen te blokkeren? Stuur ‘m naar ons. Dan kan hij namens de maritieme sector werken aan de financiering van schonere technieken. En economen en bestuurskundigen denken voor ons uit aan welke innovaties de samenleving nu het meest behoefte heeft. We hebben werkelijk iedereen nodig komende jaren en het is alle ‘hens aan dek’ om in scheepvaart termen te blijven. Hoe graag we dat ook willen, we kunnen daarbij tijdens de transitie niet opeens stoppen met olie en gas. Dan komt alles tot stilstand, ook de energietransitie. We stellen dus doelen en werken daar in rap tempo naartoe. Dit weekend werd het eerste nieuwbouw waterstof-aangedreven binnenvaartschip gedoopt. Diverse maritieme spelers lopen op de muziek vooruit: zij willen al in 2035 CO2-neutraal zijn. Het gaat dus hard, maar is niet morgen geregeld.

Klimaatactivisten die de energietransitie nog meer willen versnellen, doen er goed aan vandaag nog bij ons aan boord (en aan wal!) te stappen. We hebben idealisten nodig om plannen te maken en realisten om ze uit te voeren. In beide kampen, die overigens nauw met elkaar samenwerken en steeds vaker samensmelten in één persoon, staan nog volop vacatures open. Gaat het milieu je aan het hart, dan kun je bij ons het verschil maken. Kom van de snelweg en versnel de energietransitie binnen de maritieme sector.

Femke Brenninkmeijer is CEO bij NPRC en bestuursvoorzitter Maritime Delta, een samenwerkingsverband tussen bedrijven, onderwijs- & kennisinstellingen, brancheorganisaties en overheden in het maritieme cluster van Zuid-Holland tot aan Werkendam.

Peter Goedvolk is ondernemer en voorzitter Rotterdam Maritime Board, een adviesorgaan voor Gemeente Rotterdam, de Drechtsteden en Provincie Zuid-Holland t.a.v. het versterken van het vestigingsklimaat voor bedrijven in het maritieme cluster in de Rotterdamse regio.

De Ab Initio is een opleidingsschip van het Scheepvaart en Transport College van de STC-Group, met hybride aandrijving.

‘Als het bedrijfsleven samenwerkt, kunnen we ver komen’ – Concrete acties voor Human Capital

- , door

Het meest waardevolle kapitaal van de maritieme en havensector is onbetwistbaar het menselijk talent. Deze overtuiging werd kracht bijgezet door de 30 aanwezige CEO’s en directeuren uit de maritieme en havenindustrie tijdens de Human Capital-bijeenkomst op 7 september, gehouden op het innovatieve STC-opleidingsschip Ab Initio. In deze bijeenkomst besprak de sector concrete initiatieven die de koers zullen vormgeven, met als doel voldoende getalenteerde krachten aan te trekken en een divers en inclusief personeelsbestand te creëren. Discussies maakten nu eens plaats voor echte initiatieven, waarvan er een aantal werden gepresenteerd. De bijeenkomst werd gemodereerd door Femke Brenninkmeijer, CEO NPRC en Voorzitter van Maritime Delta. En als eerste spreker gestart door Marja van Bijsterveldt, Burgemeester Delft en maritiem gezant en die gevraagd is om te werken aan de nationaal sector agenda.

De Ab Initio is een opleidingsschip van het Scheepvaart en Transport College van de STC-Group, met hybride aandrijving.

De roep om verandering vanuit de vele betrokkenen is er dan ook. In de Human Capital paragraaf van de Regionale Maritieme Agenda werd én wordt in gezamenlijkheid gestreefd naar een aantrekkelijkere en diverse sector. Maar hoe zit het met de commitment? Aan boord van het opleidingsschip kwam men tot de conclusie dat onder meer inclusie en innovatieve projecten zoals de Ab Initio, de sector daadwerkelijk kan helpen. Op alle niveaus en vanuit alle gelederen komen initiatieven tot stand die inspiratie bieden.

Imago maritieme sector: Dit initiatief richt zich op het verhogen van de bekendheid van de maritieme en havensector bij basisscholieren en scholen. Door een grotere aansluiting met het basisonderwijs te creëren, kunnen jonge leerlingen op vroege leeftijd kennismaken met de sector en de diverse loopbaanmogelijkheden die deze biedt. Jan van der Tempel, CEO Ampelmann en DOB-academy en Jan Kweekel. Kweekeladvies en voormalig CvB-lid STC Group zijn betrokken en ambitie is om in samenwerking met EIC, bedrijven kennis te maken met ten minste 75 basisscholen.

Meer informatie vindt u hier: DOB-Academy Kids – DOB-Academy

Carriére-start-garantie: Het tweede initiatief heeft tot doel de kansen voor jongeren op een baan en carrière in de maritieme en havensector te vergroten. Victor van der Chijs, Voorzitter van Deltalinqs, heeft dit initiatief toegelicht en besproken hoe de sector zich wil inzetten voor de ontwikkeling van jong talent. Met de carrière-start-garantie ontvangen studenten garantie voor een stageplaats, begeleiding door een bedrijfsmentor en vergoeding van school- en boekengeld. Na het behalen van het diploma worden studenten geholpen met een start bij één van de aangesloten bedrijven (en ontvangen ze een financiële vergoeding).

Meer informatie vindt u hier: Carrière Start Garantie (deltalinqs.nl)

Inclusieve haven: Inclusieve haven is een project geïnitieerd door het Havenbedrijf Rotterdam, Gemeente Rotterdam, Deltalinqs en InnovationQuarter voor het stimuleren van diversiteit & inclusie in de sector, en het hiermee aantrekkelijker maken voor (nieuw) talent om te werken in de sector. Vivienne de Leeuw van het Havenbedrijf presenteerde dit project namens het consortium. Deelnemende bedrijf kunnen een TNO- scan laten uitvoeren naar de stand van zaken van diversiteit & inclusie in hun organisatie en suggesties voor een aanpak.

Meer informatie vindt u hier: Op koers naar een inclusieve haven (deltalinqs.nl)

Samenwerking vergroot je wendbaarheid

In de woorden van Vivienne de Leeuw, CFO Havenbedrijf Rotterdam: “Er is een groot belang bij het hebben van een diverse werkgroep; kwaliteit van het werk verbetert en samenwerking vergroot je wendbaarheid.” Wendbaarheid in dit kader verwijst naar het vermogen van de sector om zich snel aan te passen aan veranderende omstandigheden en uitdagingen. Een diverse werkgroep kan verschillende perspectieven en ideeën bieden, waardoor de sector flexibeler wordt en beter in staat is om innovatieve oplossingen te vinden voor de complexe problemen waarmee ze wordt geconfronteerd. Dit versterkt niet alleen de concurrentiepositie van individuele bedrijven, maar ook de veerkracht van de gehele sector tegenover onvoorziene situaties en toekomstige ontwikkelingen. 

“Er is een groot belang bij het hebben van een diverse werkgroep; kwaliteit van het werk verbetert en samenwerking vergroot je wendbaarheid”- Vivienne de Leeuw

12345

Praktijkervaring delen met jongeren

Anderen zien die wendbaarheid vooral graag terug in de toegankelijkheid van de sector voor jong talent. Testen we onze initiatieven wel genoeg bij deze doelgroep, vraagt wethouder Haven, Economie, Horeca en Bestuur in Rotterdam, Robert , zich af. “Het is belangrijk om jongeren juist bij achterstandswijken actief op te zoeken, zodat we ze begrijpen en enthousiasmeren voor een baan in de haven.” De logistiek dienstverlener, Broekman Logistics, zet in op meedoen aan gastcolleges en open dagen. Marloes van der Mee, General Manager HR bij Broekman: “Zo laten we zien hoe leuk en attractief de sector is.” Het delen van praktijkervaring met jongeren kan hen inspireren om de mogelijkheden in de maritieme en havensector te verkennen.

Petra van Lange, lid College van Bestuur STC, benadrukte het belang van het efficiënter benutten van talent: “De taart aan talent wordt niet groter; we moeten naar andere zaken gaan kijken, zoals het verhogen van de arbeidsproductiviteit.” 

“Het is belangrijk jongeren op te zoeken, zodat we ze begrijpen en enthousiasmeren.” – Robert Simons

Enkele belangrijke inzichten en take-aways uit de bijeenkomst waren: 

  • Meer aandacht voor de sector op het basisonderwijs: Het is van cruciaal belang om jonge leerlingen op vroege leeftijd kennis te laten maken met de maritieme en havensector en de carrièremogelijkheden die deze biedt. Dit kan worden bereikt door een grotere aansluiting met het basisonderwijs te creëren. Zoals Robert Simons aangaf, moeten we “naar de mensen en scholen toe” gaan. 
  • Transport/OV is belangrijk voor de bereikbaarheid van bedrijven in de haven: Het optimaliseren van transport- en openbaar vervoerinfrastructuur is essentieel om bedrijven in de haven toegankelijk te houden. 
  • Accepteren van demografische veranderingen: De vergrijzing dwingt de sector te accepteren dat er met minder mensen gewerkt moet worden. Het is een uitdaging waarbij efficiëntie en slimme oplossingen centraal staan. 
  • Samenwerking tussen bedrijven: Bedrijven kunnen meer samenwerken door bijvoorbeeld sollicitanten die ze niet kunnen aannemen door te verwijzen naar collega-bedrijven. Dit versterkt de sector als geheel en vergroot de kansen voor jong talent. 

Jeannette Baljeu, gedeputeerde Zuid-Holland, sloot de actiegerichte bijeenkomst af en benadrukte het belang van gezamenlijke inspanningen van het bedrijfsleven. Ze zei: “Het bedrijfsleven moet het samen doen!”  

Wil je meer lezen over onze bijdrage aan Human Capital? Deze en meer initiatieven lees je terug in de Regionale Maritieme Agenda.  

Wil je meer weten over de initiatieven, neem contact op met de bovengenoemde initiatiefnemers of met ons info@maritimedelta.nl 

4 nieuwe bestuursleden Maritime Delta over human capital en innovatie in maritieme industrie

- , , door

Hun eerste dag in het bestuur begint vroeg, met een werkontbijt uitkijkend over de Nieuwe Maas. Vanaf de veertiende verdieping van STC Group, de onderwijs- en kennisinstelling voor scheepvaart, transport en havenindustrie, blikken de vier nieuwe bestuursleden van Maritime Delta vooruit op hun aanstaande rol. Welke kennis en invalshoeken brengen ze mee, wat is hun visie op de Regionale Maritieme Agenda, en welke kansen en uitdagingen zien ze voor de sector? We spreken Marco Hoogendoorn, Marlon Drinkwaard, Tomas van der Maarel en Henrik Stevens na afloop van hun eerste bestuursbijeenkomst op 29 juni.

Abstracte concepten tastbaar maken

De presentaties van hun nieuwe collega’s moeten nog even bezinken. ‘Een hoop nieuwe gezichten en informatie’, geeft Marco toe. Hij is directeur van Holland Shipyards, met scheepswerven in Hardinxveld-Giessendam, Werkendam en Vlissingen. Naast traditionele schepen bouwt en onderhoudt het familiebedrijf elektrische schepen en veerponten, en schepen met waterstof- en hybride aandrijving. ‘Dat innovatieve danken we aan onze mentaliteit: we gaan liever aan de slag dan eerst alles tot in detail uit te zoeken.’ Met Maritime Delta wil hij abstracte concepten tastbaar maken, om zo meer haven- en maritieme bedrijven met diezelfde mentaliteit aan te spreken.

Havenindustrie laten leven onder jongeren

Tomas herkent zich in die opgave. Als Jong Haventalent is de manager business-development bij Broekman Logistics in Rotterdam dit jaar ambassadeur voor jongeren in de haven. ‘Voor mij ligt de grootste uitdaging in het aantrekken van meer mensen in de sector. Studenten, maar ook zij-instromers.’ Zelf werd hij tijdens de minor Port Economics, onderdeel van zijn bachelor bedrijfseconomie, gegrepen door de maritieme industrie. Dat resulteerde in een master Urban Transport met een focus op het maritieme aspect. ‘Er is zoveel mogelijk in de haven. Dat wil ik met voorbeelden en verhalen concreet maken, zodat het gaat leven onder jongeren.’

Haven veiliger en toegankelijker maken

Marlon is een echte Rotterdammer: hij groeide er op, zijn vader werkte in de haven en hij liep zelf zes marathons door de stad. Sinds 2016 leveren de varende drones van zijn startup AquaSmartXL een positieve bijdrage aan de veiligheid van de maritieme industrie. ‘We inspecteren watergerelateerde infrastructuur, zoals bruggen, steigers, kademuren en sluizen. Aquadrones werken veilig, snel en efficiënt.’ Hij ziet het als zijn doel om met maritieme innovaties nieuwe banen te creëren die bereikbaar zijn voor alle onderwijsniveaus. En daarmee de Rotterdamse maakindustrie een boost te geven. ‘Ik wil de haven toegankelijker maken en iets terug doen voor de stad waar ik zoveel van hou.’

Talenten van de toekomst opleiden

Voor Henrik zijn zowel de maritieme industrie als een bestuursfunctie bekend terrein. Als voorzitter van het college van bestuur van het Da Vinci College Dordrecht maakt hij Maritime Delta triple helix. ‘In deze baan komen mijn werkervaring en liefde voor de haven en scheepvaart samen’, zegt hij. Na zijn promotie op internationaal havenbestuur werkte hij vijftien jaar in verschillende havens wereldwijd en was hij directeur van Maritiem en Logistiek College De Ruyter in Vlissingen en van Techniek College Rotterdam. Net als Tomas richt hij zich vanuit die rol op het aantrekken, opleiden en behouden van de maritieme medewerkers van de toekomst.

Supermodern, innovatief en tastbaar

Het is vooral de tastbaarheid die de heren aanspreekt in het maritieme. ‘Eerder werkte ik bij een bank, waar ik verantwoordelijk was voor IT-implementaties’, vergelijkt Marlon. ‘Een stuk minder indrukwekkend dan een schip van een paar honderd meter lang.’ En bovendien onmisbaar voor internationale samenwerking, stipt Henrik aan. ‘Havens zijn de monden waarmee werelddelen met elkaar spreken. En waar ook nog eens supermoderne, innovatieve en tastbare technieken worden ontwikkeld.’

“Mensen die in de haven of scheepvaart werken, denken in oplossingen, zijn altijd bereid grenzen te verleggen en durven risico’s te nemen.”

Directheid en focus op doen

Ze voelen zich alle vier als een vis in het water tussen de mensen in de haven en scheepvaart. ‘Het directe en de focus op doen’ waardeert Tomas het meest. ‘En de variëteit in banen. Er is zoveel te doen in de maritieme sector. Als je iets nieuws wilt leren, hoef je nooit ver te zoeken. Alles is mogelijk.’ Henrik omschrijft de mentaliteit als open en nieuwsgierig. ‘Mensen die in de haven of scheepvaart werken, denken in oplossingen, zijn altijd bereid grenzen te verleggen en durven risico’s te nemen. Daar ben ik trots op.’

Nieuwe banen door innovaties

Innovatie en verduurzaming staan hoog op de agenda van het bestuur. ‘Innovaties kunnen op veel vlakken meerwaarde creëren’, verwacht Marlon. ‘Kijk naar onze aquadrone: die zorgt dat mensen in minder gevaarlijke situaties terechtkomen en verzamelt waardevolle – en indrukwekkende – informatie. Als ik de kleurrijke onderwaterbeelden zie, denk ik vaak: is dit Nederland?!’ Hij vult aan dat robots de mens nooit helemaal zullen vervangen. ‘Ze veranderen het werk, waardoor nieuwe banen ontstaan. Bijvoorbeeld om robots of drones aan te sturen, of de verzamelde beelden te beoordelen.’

Vergroening en digitalisering

Marco legt eveneens de link tussen innovatie en de arbeidsmarkt. ‘We hebben een behouden uitstraling. Maar door de vergroening en digitalisering is de sector veel cleaner geworden.’ Tomas wil dat conservatieve beeld bijstellen door scholieren en studenten mee te nemen naar de haven. ‘Laden en lossen van containers is tegenwoordig net gamen’, illustreert hij. ‘Als je dat voor een klas zegt, maakt het weinig los. Laat je de leerlingen het zelf ervaren of zien via video’s, dan gaat het leven. En generatie Z is kritisch, zeker als het aankomt op duurzaamheid. Het is daarom belangrijk om leerlingen én hun ouders bewuster te maken van de verduurzaming en de vele mogelijkheden van de sector.’

“De lokale opleidingen scheepsbouw, maritieme techniek en jachtbouw in de Zuid-Hollandse havens leveren waardevolle arbeidskrachten op, die we hard nodig hebben.”

uitzicht over Rotterdamse haven

Samenwerking onderwijs en bedrijfsleven

De verantwoordelijkheid ligt deels bij de scholen, vindt Henrik. ‘We moeten carrièreperspectieven en loopbaanoriëntatie moderniseren, en ouders en decanen betrekken.’ Marco ziet het Da Vinci College daarin als voorbeeld. ‘Ik vind dat jullie vooroplopen in het actief opzoeken van de arbeidsmarkt’, reageert hij. ‘In fieldlab de Duurzaamheidsfabriek werken studenten intensief samen met bedrijven. En er zijn al veel lokale opleidingen scheepsbouw, maritieme techniek en jachtbouw in de Zuid-Hollandse havens. Die samenwerking levert waardevolle arbeidskrachten op, die we hard nodig hebben.’

Multi-inzetbare arbeidskrachten

Een andere oplossing voor de krappe arbeidsmarkt ziet Henrik in het multi-inzetbaar maken van bestaand personeel. ‘De vergrijzing en vergroening gaan door, en de arbeidsmarkt blijft krap. Door arbeidskrachten wendbaarder en weerbaarder op te leiden, worden ze breder inzetbaar. Dan kan Marlon een van zijn medewerkers uitlenen aan Marco, of andersom. Of denk aan een overstap van een baan op zee naar een taak aan wal. Zo’n common pool-aanpak voorkomt ook dat mensen de sector verlaten: het houdt het werk uitdagend en afwisselend. En door hechte verbindingen beschikken maritieme bedrijven samen over meer mensen. Het maakt dan niet zoveel uit wáár in de sector mensen instappen.’

Veranderingen in bestuur

Naast de komst van de vier nieuwe leden verandert de samenstelling van het bestuur met het vertrek van Arie Koedood (Koedood Marine Group) en Jan Kweekel (STC Group). Het huidige bestuur telt elf leden. Naast de vier startende zijn dit:

·      Femke Brenninkmeijer, voorzitter van het Maritime Delta-bestuur en CEO van NPRC

·      Linco Nieuwenhuijzen – Hoofd Innoveren a.i.

·      Roel de Graaf, managing director van Netherlands Maritime Technology

·      Petra de Groene, directeur Economie en Duurzaam bij de gemeente Rotterdam

·      David Roodenburg, CEO van Huisman Equipment

·      Fulko Roos, eigenaar van Royal Roos

·      Jan van der Tempel, CEO van Ampelmann

Het huidige bestuur wil beide vertrekkende bestuursleden hartelijk danken voor hun inzet voor Maritime Delta.

Inclusieve haven

Het thema human capital is overduidelijk het belangrijkste speerpunt voor de nieuwe leden. Daarbij horen ook inclusiviteit en diversiteit, waarvoor Maritime Delta het project Inclusieve Haven opzette. ‘Geen plek in Nederland is internationaler dan de Rotterdamse haven’, zegt Marlon daarover. ‘Alle culturen zijn hier vertegenwoordigd. Ik wil daarom graag banen creëren voor iedereen, waarbij we niemand uitsluiten.’

Ook Marco wil de sector inclusiever en toegankelijker maken, om zo meer mensen aan te trekken. ‘Als we daaraan én aan de implementatie van innovaties een bijdrage kunnen leveren vanuit Maritime Delta, dan ben ik heel gelukkig.’ Tomas sluit af: ‘Er zijn zoveel gave, duurzame projecten in de haven en scheepvaart, en er is zoveel mogelijk. Iedereen in de haven weet dat; nu de buitenwereld nog.’

Neem voor meer informatie of samenwerking met Maritime Delta contact op met Edward Gilding.

In DecomCockpit werken Zuid-Hollandse bedrijven samen aan volledig circulair verwerken van windparken

- , door

De komende vijf jaar bereiken zo’n vierhonderd windturbines op Nederlands bodem het einde van hun levensduur. Ze worden dan afgebroken, maar er is wereldwijd weinig kennis over duurzame demontage, recycling en hergebruik van onderdelen. In het consortium DecomCockpit werken vier Zuid-Hollandse bedrijven samen aan volledig circulaire verwerking van on- en offshore windturbines. InnovationQuarter bracht de partijen samen en adviseerde bij het opstellen van de propositie en subsidieaanvragen. In het najaar verwacht het Just Transition Fund (JTF) van de EU een financiering toe te kennen voor de eerste pilot.

Dit artikel is doorgeplaatst vanuit InnovationQuarter. 

4 Zuid-Hollandse bedrijven

Consortium DecomCockpit bestaat uit vier bedrijven:

·  Circular Recycle Company (CRC) ontwikkelt de eerste duurzame recyclemethode voor thermohardend composiet, een veelgebruikt materiaal in vliegtuigen, auto’s, boten en windmolenwieken. CRC verwerkt het composiet tot grondstof voor onder meer bouwmaterialen.

·  Adviesbureau ECHT versnelt en faciliteert de energietransitie met projectcoördinatie en materiaalchecks.

·  Metaalverwerker Jansen Recycling Group recyclet jaarlijks 500.000 ton metaalafval uit heel West-Europa.

·  Sif ontwerpt en produceert offshore fundatiebuizen: het deel van de windmolen dat onder water staat.

‘Die vierhonderd turbines zijn er meer dan er worden bijgebouwd’, vergelijkt Maarten Lobregt, Project Manager Energy Transition bij ECHT. Windparkbeheerders zoals Eneco en Vattenfall schrijven aanbestedingen uit voor de ontmanteling. ‘Turbines die nog goed werken, worden vaak verkocht en elders opnieuw opgebouwd. De meeste turbines die de komende jaren worden afgebroken zijn daarvoor in te slechte staat. Daarom vragen windparkeigenaren steeds meer advies over duurzame verwerkingsmethoden.’

Zo’n 90 procent van de onderdelen wordt al gerecycled, maar een deel belandt op de stort of in de verbrandingsoven. ‘Het is soms moeilijk te achterhalen wat er na de ontmanteling precies met de onderdelen gebeurt’, verklaart Maarten. ‘Bij ECHT buigen we ons al jaren over de vraag: hoe maken we volledig circulaire materiaalverwerking mogelijk én rendabel? Daar geven we met DecomCockpit antwoord op: we creëren meerwaarde voor elkaar en daarmee voor windparkeigenaren.’

Elkaar aanvullen en versterken

De partners creëren die meerwaarde door samen een recycleketen te vormen, waarbij ieder zich op de eigen schakel richt. De keten begint bij ECHT, dat de volledige projectcoördinatie, het klantcontact en de materiaalinspectie verzorgt. ‘In een turbine zitten tientallen verschillende kabels, motoren, generators, olie en andere onderdelen’, specificeert Maarten. ‘Daarom maken we voorafgaand aan de demontage van iedere turbine een materiaalpaspoort. Hiermee adviseren klanten over duurzame verwerking en zorgen we dat de materiaalverwerking transparant blijft.’

“We zijn alle vier frontrunners op het gebied van duurzaamheid.”

– Maarten Lobregt, Manager Energy Transition bij ECHT

Frontrunners in duurzaamheid

Met het materiaalpaspoort bepaalt ECHT of de onderdelen geschikt zijn voor hergebruik of reparatie. Pas als dat niet gaat, kijken ze naar recyclemogelijkheden. ‘Jansen en CRC maken de recycling zo duurzaam mogelijk’, vertelt Maarten. ‘We zijn alle vier frontrunners op het gebied van duurzaamheid. Jansen levert de hoogste kwaliteit staalsortering en -recycling van Nederland – en kwaliteit betekent duurzaamheid. Kwalitatief materiaal gaat tenslotte langer mee. Hetzelfde geldt voor CRC en Sif.’ Die laatste sloot later op eigen initiatief aan en vergroot de scope van het consortium naar offshore windparken.

Recycling wieken grootste uitdaging

Het verwerken van de wieken, ook wel bladen, vormt de grootste uitdaging voor duurzame verwerking. ‘Tot voor kort verdwenen die onder de grond’, vertelt Sylvia van CRC. Een complicerende factor is dat turbines steeds groter worden. ‘Modernere turbines hebben langere bladen, die meer energie opwekken, maar soms al na tien tot vijftien jaar aan vervanging toe zijn.’ De unieke technologie van CRC maakt recycling van de bladen voor het eerst mogelijk.

Energie & Klimaat

Met het gezamenlijke innovatieprogramma Energie & Klimaat stimuleren Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), TNO, de provincie Zuid-Holland en InnovationQuarter duurzame innovatie in de regio. In het kader van dit programma bracht InnovationQuarter de partners in DecomCockpit samen, en adviseerde het consortium over de propositie, samenwerkingsovereenkomst en subsidieaanvragen.

Verkleinen, opslaan en gefaseerd aanleveren

Jansen Recycling Group deelt de wieken op in kleinere stukken en levert ze in de juiste grootte aan bij CRC. ‘Metaal uit windmolens verwerken we vaker, maar met composiet hadden we nog nooit iets gedaan’, erkent Peter Roest, Chief Operations Officer bij Jansen. ‘Een pilotproject met vijf enorme turbines van Eneco bewees dat het kan.’ De metaalverwerker biedt CRC ook opslagruimte voor grote projecten, zoals partijen turbinebladen. ‘Windparken bestaan soms uit wel zestig molens. De bladen daarvan leveren we verkleind en gefaseerd aan bij CRC.’

onderdelen van een windturbine bij Decomcockpit

Horizon Europe en REACT EU

Het plan voor het consortium ontstond in 2021, na gesprekken tussen InnovationQuarter, Maritime Delta, TNO en SmartPort, de kennishub van de Rotterdamse haven. Een uitgebreid regionaal onderzoek toonde de kansen van offshore wind park commissioning aan. Één van de aanbevelingen was de verdere ontwikkeling van DecomCockpit.

Mede dankzij het Energie & Klimaat-programma van InnovationQuarter bemachtigde DecomCockpit verschillende subsidies. Zo kregen ECHT en Jansen Recycling Group vanuit het Horizon Europe-programma financiële support om verschillende recyclemethodes voor turbinebladen te testen. CRC ontving via InnovationQuarter en lokale partners ruim een miljoen euro uit het REACT EU-fonds, waarmee ze hun eerste pilot afrondden.

Just Transition Fund

Het kapitaal van zo’n € 1,5 miljoen dat het JTF dit najaar toekent verdelen de consortiumpartners onderling. CRC zet het in voor technologie om het recyclaat nog beter af te stemmen op de marktvraag. Jansen bekostigt er deels de apparatuur mee voor het verkleinen van de wieken. En ECHT gebruikt het voor verdere ontwikkeling van de materiaalpaspoorten in samenwerkingen met marktpartijen. ‘Er zijn nu veel verschillende materiaalpaspoorten in omloop’, licht Maarten toe. ‘Dat is een gevaar voor goede recycling. We willen daarom een specifiek paspoort standaardiseren en zo continuïteit creëren.’

Meerwaarde samenwerking

De vier partners zien de samenwerking als meerwaarde voor hun dienstverlening aan klanten. ‘We vullen elkaar prachtig aan’, vindt Peter. ‘Deelnemen aan een consortium vraagt om een goede inschatting van je positie in het geheel: dat je niet het maximale voor jezelf wil bemachtigen, maar durft te denken in het belang van de gemeenschap. Ik denk dat die mindset onmisbaar is voor verduurzaming, op alle vlakken.’

InnovationQuarter als aanjager

Peter hecht daarom veel waarde aan de connecties die InnovationQuarter tot stand brengt. ‘Dat doen ze goed. Ze weten hoe je een samenwerking aanzwengelt en nemen vooral in het begin de lead. Nu alles draait, kunnen we altijd bellen voor advies of om te sparren.’ Maarten: ‘Vooral voor vragen rondom subsidieverstrekking hebben we nu veel aan InnovationQuarter. Ze weten hoe je dat slim aanpakt.’

“Als je kiest voor een duurzame ontmanteling, betaalt zich dat altijd terug.”

– Peter Roest, Chief Operations Officer bij Jansen Recycling Group

Complete windparken verwerken

Afzonderlijk hebben de partners al verschillende turbines circulair verwerkt. De volgende stap is het gezamenlijk verwerken van windparken. ‘We richting ons daarbij op twee vragen’, vertelt Peter. ‘Hoe kunnen we dat zo efficiënt mogelijk doen, en hoe krijgen we onze opdrachtgevers zo ver dat ze direct naar DecomCockpit komen voor advies, inspecties en materiaalverwerking? Nog te vaak speelt de prijs een doorslaggevende rol bij aanbestedingen. Dat moet veranderen. Als je kiest voor een duurzame ontmanteling, betaalt zich dat altijd terug.’

Nieuwe wetgeving

Maarten deelt die visie. ‘Het doorverkopen van turbineonderdelen voor hergebruik levert het meeste op.’ Om windparkeigenaren daarvan te overtuigen, wil hij de zichtbaarheid van het consortium vergroten. ‘Daartoe proberen we ook de Europese wetgeving te laten meebewegen. De windenergiesector is welwillend: ze hebben al geregeld dat materiaalpaspoorten vanaf 2025 verplicht zijn en composiet niet meer naar de stort mag. Daar zijn we heel blij mee.’

Netwerk vergroten

Hij ziet het huidige consortium als een stevig fundament en wil het netwerk nu verder uitbreiden met partners die de duurzaamheidsambitie delen. ‘Denk aan kabelverwerkers, aannemers en kraanbedrijven die de turbines op duurzame wijze afbreken. Maar ook aan kennis- en onderzoeksinstellingen. Door de samenwerking bellen we elkaar veel sneller op. Met nog meer ketenpartners creëren we extra meerwaarde voor elkaar en voor opdrachtgevers.’

Lees meer over het consortium en de recente activiteiten op de website van DecomCockpit. Neem voor samenwerking of vragen contact op met Maarten Lobregt.

logo Maritiem Masterplan

Toekenning Maritiem Masterplan versterkt concurrentiepositie van de hele maritieme keten

- door

Het Maritiem Masterplan, dat onlangs een impuls kreeg door een toekenning van 210 miljoen vanuit het Nationaal Groeifonds, legt de nadruk op een geavanceerde en vooruitstrevende maritieme keten. Het plan omvat de ontwikkeling van 40 emissieloze demonstratieschepen, met bijbehorend onderzoek naar- en productie van geavanceerde vaarsystemen, digitale systemen, software en mechanische onderdelen. Een deel van de toekenning gaat naar de inzet en versterking van Human Capital, door de samenwerking tussen maritieme kennisinstellingen en het bedrijfsleven te bevorderen.  Meer dan 30.000 werknemers in de maritieme sector worden actief bijgeschoold, zodat zij de transitie kunnen maken naar klimaatneutrale systemen.

De toekenning draagt op diverse onderdelen bij aan kennisontwikkeling, productontwikkeling, werkgelegenheid en duurzaam verdienvermogen. Met de bouw van emissieloze schepen wordt straks complexe technologie die nodig is voor duurzame oplossingen aan boord, in de praktijk getest en bewezen. Bovendien varen deze schepen op alternatieve brandstoffen als waterstof, methanol of op LNG met carbon capture.

Duurzaam groeimodel
Volgens de commissie – die het voorstel heeft beoordeeld – kan een nieuw duurzaam groeimodel worden toegepast in de hele maritieme keten, inclusief strategische deelmarkten, zoals de kust- en binnenvaart, natte waterbouw, wind op zee en maritieme veiligheid en dienstverlening. Dit betekent dat er innovatieve oplossingen worden ontwikkeld en toegepast in deze sectoren, waardoor de maritieme sector een voorsprong heeft en een verschil kan maken in vergelijking met andere landen en waardeketens.

Human Capital: voldoende mensen zijn én blijven
Tegelijkertijd drijft deze sector op het menselijk kapitaal. Het Human Capital programma verzekert de maritieme sector ook in de toekomst van voldoende gekwalificeerd personeel, dat op de hoogte is van de meest recente kennis en ervaringen vanuit de demonstratieschepen. Het ontsluiten en delen van data en resultaten uit het werken met de schepen, maakt het mogelijk gedurende de gehele levensduur van een schip kosten te besparen. De integrale aanpak binnen het plan legt de verbinding met onderzoeksinstellingen en opleidingsinstituten op verschillende niveaus.

Edward Gilding, Programma Coördinator Maritime Delta: “Wij feliciteren NML en de sector van harte met de toekenning van het maritiem masterplan. De beoogde activiteiten zijn erg relevant voor het regionale cluster in Zuid-Holland en dragen aanzienlijk bij aan de thema’s uit de Regionale Maritiem Agenda. Zoals duurzaam varen en human capital, want onze mensen maken het verschil.”

Het Maritiem Masterplan omvat vier hoofdprogramma’s: waterstof, methanol, LNG met Carbon Capture en energie-efficiëntie.

Waar wordt op ingezet?

  • Het Maritiem Masterplan wil een innovatieve keten opzetten voor schepen gedurende hun hele levensduur.
  • Emissieloze schepen:  ontwerpen, bouwen en inzet van 40 emissieloze schepen, met bijbehorend onderzoek naar – en productie van vaarsystemen, digitale systemen, software en mechanische onderdelen.
  • Het doel is om een nieuw innovatie- en verdienmodel te creëren dat de maritieme sector onderscheidt van concurrerende landen.
  • De focus ligt op opschaling en waardecreatie in strategische deelmarkten en waardeketens, zoals kust- en binnenvaart, natte waterbouw, wind op zee en maritieme veiligheid en dienstverlening.
  • >750 bedrijven digitaal laten samenwerken via het joint maritime digital platform
  • >30.000 werknemers bijscholen in de maritieme sector om transitie te maken naar klimaatneutrale systemen
  • 5-10% arbeidsproductiviteitverhoging door Human Capital programma om verwachte arbeidstekort op te vangen.

infographic maritiem masterplan

Het Maritiem Masterplan is niet los te zien van de aangekondigde Sectoragenda Maritieme Maakindustrie en de middelen uit het Klimaatfonds, waaronder ook voor scheepvaart. Volgens economische analyses levert het Maritiem Masterplan een extra toegevoegde waarde van € 33 tot 40 miljard tot 2050. Naast de economische impact draagt het plan bij aan het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen (230 megaton CO2 tot 2050) en daarmee een gezondere leefomgeving voor iedereen.

Blijf op de hoogte
Wil je op de hoogte blijven van de thema’s Duurzaam Varen, Human Capital en Digitalisering in de maritieme sector, houdt dan onze nieuwsbrief en LinkedIn in de gaten. Meer lezen over de Regionale Maritieme Agenda kan hier.

Wat zijn de kansen en mogelijkheden en toepassingen voor 5G technologie in de maritieme sector?

- , door

Naar verwachting zal 5G de digitalisering van de scheepvaartindustrie versnellen om de communicatie tussen voertuigen en controlekamers snel, veilig, wijdverspreid en te allen tijde betrouwbaar te maken. Voor dit soort nieuwe toepassingen moeten er grote hoeveelheden data getransporteerd en verzonden worden.

In drukke gebieden zoals in havens, sluizen en bij aanlegsteigers is er een grote vraag naar snelle, accurate en betrouwbare gegevens. Havenplanners willen bijvoorbeeld de brandstof- en veiligheidsinformatie en vaarroutes in de gaten houden. In een recent artikel van Maritiem Nederland wordt gesteld dat het verzamelen van al deze gegevens aanzienlijke bandbreedte vereist en 5G-technologie speelt hierbij een cruciale rol. In de toekomst staat er misschien geen loods of kapitein meer aan het stuur van een schip. Vanuit het kantoor van de havenmeester wordt het schip op afstand bestuurd via een zeer snel internetsignaal. Als je één individueel schip hebt, kan je een heel eind komen met het huidige 4G netwerk. Maar als je meerdere schepen hebt die je autonoom wilt laten varen dan heb je de capaciteit van 5G nodig. Verbeterde, hogere connectiviteit en veiligheid is van essentieel belang voor deze zaken, vooral in drukke gebieden.

Wat is 5G?

De term 5G staat simpelweg voor de vijfde generatie van mobiele verbindingen. Het is dan ook niet één techniek, maar een combinatie van verschillende bestaande en nieuwe technologieën. Bijzonder aan 5G is, dat de mogelijkheden niet alleen veel groter zijn, maar dat voor elke toepassing de verbinding op maat kan worden ingesteld. Tot slot komt er veel meer bandbreedte beschikbaar. Het is met 5G mogelijk om tot 100 keer meer data te versturen dan met 4G. Ten tweede is de verbinding veel sneller, waarbij het signaal een erg lage latency of vertraging biedt. En ten derde is er ‘massive Internet of Things’, omdat 5G tot 100 keer meer apparaten kan verbinden met het internet. Daarmee opent 5G talloze nieuwe toepassingsmogelijkheden voor de scheepvaart en de havenindustrie. Real-time gegevensuitwisseling tussen voertuigen, schepen, havens en warehouses, en de mogelijkheid om de operatie op afstand te besturen en te ondersteunen. Dit kan leiden tot meer inzet van autonome robots, augmented reality, sensoren en drone-inspecties. De toepassingen van 5G en IoT maken niet alleen de logistieke keten efficiënter, maar zorgen ook voor een betere beveiliging van de kritieke infrastructuur en bescherming van het milieu.

Foto: iStock.com/kokouu

5G komt online in de havens

In 2021 kondigde de Haven van Moerdijk aan, dat in het hele havengebied 5G-connectiviteit beschikbaar wordt gemaakt, verzorgd door partner KPN. Zo wil Moerdijk voorbereid zijn op de komst van zelfrijdende logistieke voertuigen (ook wel Automated Guided Vehicles genoemd), de inzet van autonome robots en cobots in de haven, meer toepassingen van augmented reality door havenmedewerkers, en het uitvoeren van inspecties met drones en onderwater robots. Al in 2018 experimenteerden KPN en Shell in het havengebied van Rotterdam met 5G-technologie en zijn er toepassingen gedemonstreerd rondom inspectie van pijpleidingen op corrosie. Met 5G kunnen zeer hoge resolutie (zogenaamde 8K) beelden, waarop de corrosie in detail te zien is, op grote schaal worden verzonden naar de cloud.

Ook in andere havens wordt inmiddels druk gewerkt aan de uitrol van 5G. Zo is er in de haven van Antwerpen een 5G-testnetwerk, werken KPN en Orange Belgium samen aan 5G-verbindingen tussen schepen op de Westerschelde en de havens en terminals, en heeft BASF vorige maand besloten om in de Antwerpse haven het eerste private 5G netwerk uit te rollen samen met telecomprovider CityMesh. Ook in deze gevallen dient het 5G-netwerk vooral voor industriële toepassingen zoals real-time monitoring van procestechnologie.

Wat betekent dit voor uw bedrijf in de maritieme sector?

Ook al zijn er nu vooral besluiten genomen om de 5G-netwerken te gaan bouwen, er zijn al wel concrete experimenten geweest die de nieuwe technische mogelijkheden goed aantonen.
De ultra betrouwbare verbindingen die 5G biedt maken de weg vrij voor autonoom varen. MarinMinds, KPN, Huawei en 5Groningen testten in de Eemshaven met succes een oplossing voor een autonoom peilschip. In Zuid-Holland worden experimenten gedaan om autonome inspectiedrones zonder supervisie te laten inspecteren, zowel in de lucht als op het water. Die betrouwbare verbindingen werden in de tests bij Shell Pernis dan weer ingezet om in een petrochemische installatie automatisch kleppen te openen en te sluiten, om te voorkomen dat twee gevaarlijke producten met elkaar mengen.

Het Nederlandse bedrijf Techbinder maakt gebruik van het feit dat er met 5G véél meer sensoren tegelijk kunnen worden aangesloten. Zij ontwikkelden de Smart Vessel Optimizer, een tool waarmee het energieverbruik van vrachtschepen heel gedetailleerd wordt gemonitord. Daarmee wordt er precies in kaart gebracht waar het schip brandstof kan besparen. Op basis van die data kunnen rederijen en schipeigenaren acties ondernemen om de hoeveelheid brandstof en emissies naar beneden te brengen, met besparingen tot wel 25% tot gevolg.

De veel grotere datastromen die 5G kan verwerken zijn in experimenten bij het Delftse Do IoT Fieldlab ingezet om drones te laten vliegen met camera’s van veel hogere resolutie, of de LiDAR-inspectiedata van robots in de petrochemische industrie in real-time naar de cloud te sturen voor verdere verwerking.

Foto: iStock.com/sefa ozel

Zelf aan de slag met 5G

Dit zijn een aantal voorbeelden van de nieuwe mogelijkheden. Innovation Quarter komt graag in contact met bedrijven uit de maritieme sector die aan de slag willen gaan met 5G technologie. Binnen 5G-innovatie in Zuid-Holland werken we aan:

  • Bedrijven ondersteunen bij het ontwikkelen en opschalen van hun 5G (IoT) oplossingen via innovatieprojecten en stimuleringsregelingen.
  • Het Zuid-Hollandse ecosysteem versterken op het gebied van ontwikkeling en toepassing van 5G-(IoT)-technologie.
  • Een gezamenlijke visie en roadmap ontwikkelen voor de provincie Zuid-Holland op de inzet van 5G-technologie in het bedrijfsleven en door de overheid.

In Zuid-Holland zijn vijf locaties ingericht waar bedrijven met innovatieve 5G-technologie kunnen experimenteren en er zijn nog een aantal in ontwikkeling. Ieder van die locaties biedt de mogelijkheid om op specifieke showcases te testen: van dataverzameling in fabrieken tot autonome drones voor reddingsbrigades, van milieumetingen in de stad tot gebruik van robots op openbare toeristische locaties. Zo bieden we bedrijven de mogelijkheid om sneller van een idee naar een gedemonstreerde toepassing te komen.

De fieldlabs werken zoveel mogelijk samen en delen waar mogelijk hun kennis, infrastructuur, studententeams en resultaten. Zo maken we van Zuid-Holland de hotspot voor 5G-innovatie. In samenwerking met InnovationQuarter, Provincie Zuid-Holland, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, Do IoT Fieldlab en de Economic Board Zuid-Holland.

Ook als u nog niet goed weet hoe 5G invloed gaat hebben op uw bedrijfsvoering, bekijk onze website www.innovationquarter.nl/5g. Of neem contact op met Jos Maccabiani.