4 nieuwe bestuursleden Maritime Delta over human capital en innovatie in maritieme industrie

- , , door

Hun eerste dag in het bestuur begint vroeg, met een werkontbijt uitkijkend over de Nieuwe Maas. Vanaf de veertiende verdieping van STC Group, de onderwijs- en kennisinstelling voor scheepvaart, transport en havenindustrie, blikken de vier nieuwe bestuursleden van Maritime Delta vooruit op hun aanstaande rol. Welke kennis en invalshoeken brengen ze mee, wat is hun visie op de Regionale Maritieme Agenda, en welke kansen en uitdagingen zien ze voor de sector? We spreken Marco Hoogendoorn, Marlon Drinkwaard, Tomas van der Maarel en Henrik Stevens na afloop van hun eerste bestuursbijeenkomst op 29 juni.

Abstracte concepten tastbaar maken

De presentaties van hun nieuwe collega’s moeten nog even bezinken. ‘Een hoop nieuwe gezichten en informatie’, geeft Marco toe. Hij is directeur van Holland Shipyards, met scheepswerven in Hardinxveld-Giessendam, Werkendam en Vlissingen. Naast traditionele schepen bouwt en onderhoudt het familiebedrijf elektrische schepen en veerponten, en schepen met waterstof- en hybride aandrijving. ‘Dat innovatieve danken we aan onze mentaliteit: we gaan liever aan de slag dan eerst alles tot in detail uit te zoeken.’ Met Maritime Delta wil hij abstracte concepten tastbaar maken, om zo meer haven- en maritieme bedrijven met diezelfde mentaliteit aan te spreken.

Havenindustrie laten leven onder jongeren

Tomas herkent zich in die opgave. Als Jong Haventalent is de manager business-development bij Broekman Logistics in Rotterdam dit jaar ambassadeur voor jongeren in de haven. ‘Voor mij ligt de grootste uitdaging in het aantrekken van meer mensen in de sector. Studenten, maar ook zij-instromers.’ Zelf werd hij tijdens de minor Port Economics, onderdeel van zijn bachelor bedrijfseconomie, gegrepen door de maritieme industrie. Dat resulteerde in een master Urban Transport met een focus op het maritieme aspect. ‘Er is zoveel mogelijk in de haven. Dat wil ik met voorbeelden en verhalen concreet maken, zodat het gaat leven onder jongeren.’

Haven veiliger en toegankelijker maken

Marlon is een echte Rotterdammer: hij groeide er op, zijn vader werkte in de haven en hij liep zelf zes marathons door de stad. Sinds 2016 leveren de varende drones van zijn startup AquaSmartXL een positieve bijdrage aan de veiligheid van de maritieme industrie. ‘We inspecteren watergerelateerde infrastructuur, zoals bruggen, steigers, kademuren en sluizen. Aquadrones werken veilig, snel en efficiënt.’ Hij ziet het als zijn doel om met maritieme innovaties nieuwe banen te creëren die bereikbaar zijn voor alle onderwijsniveaus. En daarmee de Rotterdamse maakindustrie een boost te geven. ‘Ik wil de haven toegankelijker maken en iets terug doen voor de stad waar ik zoveel van hou.’

Talenten van de toekomst opleiden

Voor Henrik zijn zowel de maritieme industrie als een bestuursfunctie bekend terrein. Als voorzitter van het college van bestuur van het Da Vinci College Dordrecht maakt hij Maritime Delta triple helix. ‘In deze baan komen mijn werkervaring en liefde voor de haven en scheepvaart samen’, zegt hij. Na zijn promotie op internationaal havenbestuur werkte hij vijftien jaar in verschillende havens wereldwijd en was hij directeur van Maritiem en Logistiek College De Ruyter in Vlissingen en van Techniek College Rotterdam. Net als Tomas richt hij zich vanuit die rol op het aantrekken, opleiden en behouden van de maritieme medewerkers van de toekomst.

Supermodern, innovatief en tastbaar

Het is vooral de tastbaarheid die de heren aanspreekt in het maritieme. ‘Eerder werkte ik bij een bank, waar ik verantwoordelijk was voor IT-implementaties’, vergelijkt Marlon. ‘Een stuk minder indrukwekkend dan een schip van een paar honderd meter lang.’ En bovendien onmisbaar voor internationale samenwerking, stipt Henrik aan. ‘Havens zijn de monden waarmee werelddelen met elkaar spreken. En waar ook nog eens supermoderne, innovatieve en tastbare technieken worden ontwikkeld.’

“Mensen die in de haven of scheepvaart werken, denken in oplossingen, zijn altijd bereid grenzen te verleggen en durven risico’s te nemen.”

Directheid en focus op doen

Ze voelen zich alle vier als een vis in het water tussen de mensen in de haven en scheepvaart. ‘Het directe en de focus op doen’ waardeert Tomas het meest. ‘En de variëteit in banen. Er is zoveel te doen in de maritieme sector. Als je iets nieuws wilt leren, hoef je nooit ver te zoeken. Alles is mogelijk.’ Henrik omschrijft de mentaliteit als open en nieuwsgierig. ‘Mensen die in de haven of scheepvaart werken, denken in oplossingen, zijn altijd bereid grenzen te verleggen en durven risico’s te nemen. Daar ben ik trots op.’

Nieuwe banen door innovaties

Innovatie en verduurzaming staan hoog op de agenda van het bestuur. ‘Innovaties kunnen op veel vlakken meerwaarde creëren’, verwacht Marlon. ‘Kijk naar onze aquadrone: die zorgt dat mensen in minder gevaarlijke situaties terechtkomen en verzamelt waardevolle – en indrukwekkende – informatie. Als ik de kleurrijke onderwaterbeelden zie, denk ik vaak: is dit Nederland?!’ Hij vult aan dat robots de mens nooit helemaal zullen vervangen. ‘Ze veranderen het werk, waardoor nieuwe banen ontstaan. Bijvoorbeeld om robots of drones aan te sturen, of de verzamelde beelden te beoordelen.’

Vergroening en digitalisering

Marco legt eveneens de link tussen innovatie en de arbeidsmarkt. ‘We hebben een behouden uitstraling. Maar door de vergroening en digitalisering is de sector veel cleaner geworden.’ Tomas wil dat conservatieve beeld bijstellen door scholieren en studenten mee te nemen naar de haven. ‘Laden en lossen van containers is tegenwoordig net gamen’, illustreert hij. ‘Als je dat voor een klas zegt, maakt het weinig los. Laat je de leerlingen het zelf ervaren of zien via video’s, dan gaat het leven. En generatie Z is kritisch, zeker als het aankomt op duurzaamheid. Het is daarom belangrijk om leerlingen én hun ouders bewuster te maken van de verduurzaming en de vele mogelijkheden van de sector.’

“De lokale opleidingen scheepsbouw, maritieme techniek en jachtbouw in de Zuid-Hollandse havens leveren waardevolle arbeidskrachten op, die we hard nodig hebben.”

uitzicht over Rotterdamse haven

Samenwerking onderwijs en bedrijfsleven

De verantwoordelijkheid ligt deels bij de scholen, vindt Henrik. ‘We moeten carrièreperspectieven en loopbaanoriëntatie moderniseren, en ouders en decanen betrekken.’ Marco ziet het Da Vinci College daarin als voorbeeld. ‘Ik vind dat jullie vooroplopen in het actief opzoeken van de arbeidsmarkt’, reageert hij. ‘In fieldlab de Duurzaamheidsfabriek werken studenten intensief samen met bedrijven. En er zijn al veel lokale opleidingen scheepsbouw, maritieme techniek en jachtbouw in de Zuid-Hollandse havens. Die samenwerking levert waardevolle arbeidskrachten op, die we hard nodig hebben.’

Multi-inzetbare arbeidskrachten

Een andere oplossing voor de krappe arbeidsmarkt ziet Henrik in het multi-inzetbaar maken van bestaand personeel. ‘De vergrijzing en vergroening gaan door, en de arbeidsmarkt blijft krap. Door arbeidskrachten wendbaarder en weerbaarder op te leiden, worden ze breder inzetbaar. Dan kan Marlon een van zijn medewerkers uitlenen aan Marco, of andersom. Of denk aan een overstap van een baan op zee naar een taak aan wal. Zo’n common pool-aanpak voorkomt ook dat mensen de sector verlaten: het houdt het werk uitdagend en afwisselend. En door hechte verbindingen beschikken maritieme bedrijven samen over meer mensen. Het maakt dan niet zoveel uit wáár in de sector mensen instappen.’

Veranderingen in bestuur

Naast de komst van de vier nieuwe leden verandert de samenstelling van het bestuur met het vertrek van Arie Koedood (Koedood Marine Group) en Jan Kweekel (STC Group). Het huidige bestuur telt elf leden. Naast de vier startende zijn dit:

·      Femke Brenninkmeijer, voorzitter van het Maritime Delta-bestuur en CEO van NPRC

·      Linco Nieuwenhuijzen – Hoofd Innoveren a.i.

·      Roel de Graaf, managing director van Netherlands Maritime Technology

·      Petra de Groene, directeur Economie en Duurzaam bij de gemeente Rotterdam

·      David Roodenburg, CEO van Huisman Equipment

·      Fulko Roos, eigenaar van Royal Roos

·      Jan van der Tempel, CEO van Ampelmann

Het huidige bestuur wil beide vertrekkende bestuursleden hartelijk danken voor hun inzet voor Maritime Delta.

Inclusieve haven

Het thema human capital is overduidelijk het belangrijkste speerpunt voor de nieuwe leden. Daarbij horen ook inclusiviteit en diversiteit, waarvoor Maritime Delta het project Inclusieve Haven opzette. ‘Geen plek in Nederland is internationaler dan de Rotterdamse haven’, zegt Marlon daarover. ‘Alle culturen zijn hier vertegenwoordigd. Ik wil daarom graag banen creëren voor iedereen, waarbij we niemand uitsluiten.’

Ook Marco wil de sector inclusiever en toegankelijker maken, om zo meer mensen aan te trekken. ‘Als we daaraan én aan de implementatie van innovaties een bijdrage kunnen leveren vanuit Maritime Delta, dan ben ik heel gelukkig.’ Tomas sluit af: ‘Er zijn zoveel gave, duurzame projecten in de haven en scheepvaart, en er is zoveel mogelijk. Iedereen in de haven weet dat; nu de buitenwereld nog.’

Neem voor meer informatie of samenwerking met Maritime Delta contact op met Edward Gilding.

In DecomCockpit werken Zuid-Hollandse bedrijven samen aan volledig circulair verwerken van windparken

- , door

De komende vijf jaar bereiken zo’n vierhonderd windturbines op Nederlands bodem het einde van hun levensduur. Ze worden dan afgebroken, maar er is wereldwijd weinig kennis over duurzame demontage, recycling en hergebruik van onderdelen. In het consortium DecomCockpit werken vier Zuid-Hollandse bedrijven samen aan volledig circulaire verwerking van on- en offshore windturbines. InnovationQuarter bracht de partijen samen en adviseerde bij het opstellen van de propositie en subsidieaanvragen. In het najaar verwacht het Just Transition Fund (JTF) van de EU een financiering toe te kennen voor de eerste pilot.

Dit artikel is doorgeplaatst vanuit InnovationQuarter. 

4 Zuid-Hollandse bedrijven

Consortium DecomCockpit bestaat uit vier bedrijven:

·  Circular Recycle Company (CRC) ontwikkelt de eerste duurzame recyclemethode voor thermohardend composiet, een veelgebruikt materiaal in vliegtuigen, auto’s, boten en windmolenwieken. CRC verwerkt het composiet tot grondstof voor onder meer bouwmaterialen.

·  Adviesbureau ECHT versnelt en faciliteert de energietransitie met projectcoördinatie en materiaalchecks.

·  Metaalverwerker Jansen Recycling Group recyclet jaarlijks 500.000 ton metaalafval uit heel West-Europa.

·  Sif ontwerpt en produceert offshore fundatiebuizen: het deel van de windmolen dat onder water staat.

‘Die vierhonderd turbines zijn er meer dan er worden bijgebouwd’, vergelijkt Maarten Lobregt, Project Manager Energy Transition bij ECHT. Windparkbeheerders zoals Eneco en Vattenfall schrijven aanbestedingen uit voor de ontmanteling. ‘Turbines die nog goed werken, worden vaak verkocht en elders opnieuw opgebouwd. De meeste turbines die de komende jaren worden afgebroken zijn daarvoor in te slechte staat. Daarom vragen windparkeigenaren steeds meer advies over duurzame verwerkingsmethoden.’

Zo’n 90 procent van de onderdelen wordt al gerecycled, maar een deel belandt op de stort of in de verbrandingsoven. ‘Het is soms moeilijk te achterhalen wat er na de ontmanteling precies met de onderdelen gebeurt’, verklaart Maarten. ‘Bij ECHT buigen we ons al jaren over de vraag: hoe maken we volledig circulaire materiaalverwerking mogelijk én rendabel? Daar geven we met DecomCockpit antwoord op: we creëren meerwaarde voor elkaar en daarmee voor windparkeigenaren.’

Elkaar aanvullen en versterken

De partners creëren die meerwaarde door samen een recycleketen te vormen, waarbij ieder zich op de eigen schakel richt. De keten begint bij ECHT, dat de volledige projectcoördinatie, het klantcontact en de materiaalinspectie verzorgt. ‘In een turbine zitten tientallen verschillende kabels, motoren, generators, olie en andere onderdelen’, specificeert Maarten. ‘Daarom maken we voorafgaand aan de demontage van iedere turbine een materiaalpaspoort. Hiermee adviseren klanten over duurzame verwerking en zorgen we dat de materiaalverwerking transparant blijft.’

“We zijn alle vier frontrunners op het gebied van duurzaamheid.”

– Maarten Lobregt, Manager Energy Transition bij ECHT

Frontrunners in duurzaamheid

Met het materiaalpaspoort bepaalt ECHT of de onderdelen geschikt zijn voor hergebruik of reparatie. Pas als dat niet gaat, kijken ze naar recyclemogelijkheden. ‘Jansen en CRC maken de recycling zo duurzaam mogelijk’, vertelt Maarten. ‘We zijn alle vier frontrunners op het gebied van duurzaamheid. Jansen levert de hoogste kwaliteit staalsortering en -recycling van Nederland – en kwaliteit betekent duurzaamheid. Kwalitatief materiaal gaat tenslotte langer mee. Hetzelfde geldt voor CRC en Sif.’ Die laatste sloot later op eigen initiatief aan en vergroot de scope van het consortium naar offshore windparken.

Recycling wieken grootste uitdaging

Het verwerken van de wieken, ook wel bladen, vormt de grootste uitdaging voor duurzame verwerking. ‘Tot voor kort verdwenen die onder de grond’, vertelt Sylvia van CRC. Een complicerende factor is dat turbines steeds groter worden. ‘Modernere turbines hebben langere bladen, die meer energie opwekken, maar soms al na tien tot vijftien jaar aan vervanging toe zijn.’ De unieke technologie van CRC maakt recycling van de bladen voor het eerst mogelijk.

Energie & Klimaat

Met het gezamenlijke innovatieprogramma Energie & Klimaat stimuleren Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), TNO, de provincie Zuid-Holland en InnovationQuarter duurzame innovatie in de regio. In het kader van dit programma bracht InnovationQuarter de partners in DecomCockpit samen, en adviseerde het consortium over de propositie, samenwerkingsovereenkomst en subsidieaanvragen.

Verkleinen, opslaan en gefaseerd aanleveren

Jansen Recycling Group deelt de wieken op in kleinere stukken en levert ze in de juiste grootte aan bij CRC. ‘Metaal uit windmolens verwerken we vaker, maar met composiet hadden we nog nooit iets gedaan’, erkent Peter Roest, Chief Operations Officer bij Jansen. ‘Een pilotproject met vijf enorme turbines van Eneco bewees dat het kan.’ De metaalverwerker biedt CRC ook opslagruimte voor grote projecten, zoals partijen turbinebladen. ‘Windparken bestaan soms uit wel zestig molens. De bladen daarvan leveren we verkleind en gefaseerd aan bij CRC.’

onderdelen van een windturbine bij Decomcockpit

Horizon Europe en REACT EU

Het plan voor het consortium ontstond in 2021, na gesprekken tussen InnovationQuarter, Maritime Delta, TNO en SmartPort, de kennishub van de Rotterdamse haven. Een uitgebreid regionaal onderzoek toonde de kansen van offshore wind park commissioning aan. Één van de aanbevelingen was de verdere ontwikkeling van DecomCockpit.

Mede dankzij het Energie & Klimaat-programma van InnovationQuarter bemachtigde DecomCockpit verschillende subsidies. Zo kregen ECHT en Jansen Recycling Group vanuit het Horizon Europe-programma financiële support om verschillende recyclemethodes voor turbinebladen te testen. CRC ontving via InnovationQuarter en lokale partners ruim een miljoen euro uit het REACT EU-fonds, waarmee ze hun eerste pilot afrondden.

Just Transition Fund

Het kapitaal van zo’n € 1,5 miljoen dat het JTF dit najaar toekent verdelen de consortiumpartners onderling. CRC zet het in voor technologie om het recyclaat nog beter af te stemmen op de marktvraag. Jansen bekostigt er deels de apparatuur mee voor het verkleinen van de wieken. En ECHT gebruikt het voor verdere ontwikkeling van de materiaalpaspoorten in samenwerkingen met marktpartijen. ‘Er zijn nu veel verschillende materiaalpaspoorten in omloop’, licht Maarten toe. ‘Dat is een gevaar voor goede recycling. We willen daarom een specifiek paspoort standaardiseren en zo continuïteit creëren.’

Meerwaarde samenwerking

De vier partners zien de samenwerking als meerwaarde voor hun dienstverlening aan klanten. ‘We vullen elkaar prachtig aan’, vindt Peter. ‘Deelnemen aan een consortium vraagt om een goede inschatting van je positie in het geheel: dat je niet het maximale voor jezelf wil bemachtigen, maar durft te denken in het belang van de gemeenschap. Ik denk dat die mindset onmisbaar is voor verduurzaming, op alle vlakken.’

InnovationQuarter als aanjager

Peter hecht daarom veel waarde aan de connecties die InnovationQuarter tot stand brengt. ‘Dat doen ze goed. Ze weten hoe je een samenwerking aanzwengelt en nemen vooral in het begin de lead. Nu alles draait, kunnen we altijd bellen voor advies of om te sparren.’ Maarten: ‘Vooral voor vragen rondom subsidieverstrekking hebben we nu veel aan InnovationQuarter. Ze weten hoe je dat slim aanpakt.’

“Als je kiest voor een duurzame ontmanteling, betaalt zich dat altijd terug.”

– Peter Roest, Chief Operations Officer bij Jansen Recycling Group

Complete windparken verwerken

Afzonderlijk hebben de partners al verschillende turbines circulair verwerkt. De volgende stap is het gezamenlijk verwerken van windparken. ‘We richting ons daarbij op twee vragen’, vertelt Peter. ‘Hoe kunnen we dat zo efficiënt mogelijk doen, en hoe krijgen we onze opdrachtgevers zo ver dat ze direct naar DecomCockpit komen voor advies, inspecties en materiaalverwerking? Nog te vaak speelt de prijs een doorslaggevende rol bij aanbestedingen. Dat moet veranderen. Als je kiest voor een duurzame ontmanteling, betaalt zich dat altijd terug.’

Nieuwe wetgeving

Maarten deelt die visie. ‘Het doorverkopen van turbineonderdelen voor hergebruik levert het meeste op.’ Om windparkeigenaren daarvan te overtuigen, wil hij de zichtbaarheid van het consortium vergroten. ‘Daartoe proberen we ook de Europese wetgeving te laten meebewegen. De windenergiesector is welwillend: ze hebben al geregeld dat materiaalpaspoorten vanaf 2025 verplicht zijn en composiet niet meer naar de stort mag. Daar zijn we heel blij mee.’

Netwerk vergroten

Hij ziet het huidige consortium als een stevig fundament en wil het netwerk nu verder uitbreiden met partners die de duurzaamheidsambitie delen. ‘Denk aan kabelverwerkers, aannemers en kraanbedrijven die de turbines op duurzame wijze afbreken. Maar ook aan kennis- en onderzoeksinstellingen. Door de samenwerking bellen we elkaar veel sneller op. Met nog meer ketenpartners creëren we extra meerwaarde voor elkaar en voor opdrachtgevers.’

Lees meer over het consortium en de recente activiteiten op de website van DecomCockpit. Neem voor samenwerking of vragen contact op met Maarten Lobregt.

logo Maritiem Masterplan

Toekenning Maritiem Masterplan versterkt concurrentiepositie van de hele maritieme keten

- door

Het Maritiem Masterplan, dat onlangs een impuls kreeg door een toekenning van 210 miljoen vanuit het Nationaal Groeifonds, legt de nadruk op een geavanceerde en vooruitstrevende maritieme keten. Het plan omvat de ontwikkeling van 40 emissieloze demonstratieschepen, met bijbehorend onderzoek naar- en productie van geavanceerde vaarsystemen, digitale systemen, software en mechanische onderdelen. Een deel van de toekenning gaat naar de inzet en versterking van Human Capital, door de samenwerking tussen maritieme kennisinstellingen en het bedrijfsleven te bevorderen.  Meer dan 30.000 werknemers in de maritieme sector worden actief bijgeschoold, zodat zij de transitie kunnen maken naar klimaatneutrale systemen.

De toekenning draagt op diverse onderdelen bij aan kennisontwikkeling, productontwikkeling, werkgelegenheid en duurzaam verdienvermogen. Met de bouw van emissieloze schepen wordt straks complexe technologie die nodig is voor duurzame oplossingen aan boord, in de praktijk getest en bewezen. Bovendien varen deze schepen op alternatieve brandstoffen als waterstof, methanol of op LNG met carbon capture.

Duurzaam groeimodel
Volgens de commissie – die het voorstel heeft beoordeeld – kan een nieuw duurzaam groeimodel worden toegepast in de hele maritieme keten, inclusief strategische deelmarkten, zoals de kust- en binnenvaart, natte waterbouw, wind op zee en maritieme veiligheid en dienstverlening. Dit betekent dat er innovatieve oplossingen worden ontwikkeld en toegepast in deze sectoren, waardoor de maritieme sector een voorsprong heeft en een verschil kan maken in vergelijking met andere landen en waardeketens.

Human Capital: voldoende mensen zijn én blijven
Tegelijkertijd drijft deze sector op het menselijk kapitaal. Het Human Capital programma verzekert de maritieme sector ook in de toekomst van voldoende gekwalificeerd personeel, dat op de hoogte is van de meest recente kennis en ervaringen vanuit de demonstratieschepen. Het ontsluiten en delen van data en resultaten uit het werken met de schepen, maakt het mogelijk gedurende de gehele levensduur van een schip kosten te besparen. De integrale aanpak binnen het plan legt de verbinding met onderzoeksinstellingen en opleidingsinstituten op verschillende niveaus.

Edward Gilding, Programma Coördinator Maritime Delta: “Wij feliciteren NML en de sector van harte met de toekenning van het maritiem masterplan. De beoogde activiteiten zijn erg relevant voor het regionale cluster in Zuid-Holland en dragen aanzienlijk bij aan de thema’s uit de Regionale Maritiem Agenda. Zoals duurzaam varen en human capital, want onze mensen maken het verschil.”

Het Maritiem Masterplan omvat vier hoofdprogramma’s: waterstof, methanol, LNG met Carbon Capture en energie-efficiëntie.

Waar wordt op ingezet?

  • Het Maritiem Masterplan wil een innovatieve keten opzetten voor schepen gedurende hun hele levensduur.
  • Emissieloze schepen:  ontwerpen, bouwen en inzet van 40 emissieloze schepen, met bijbehorend onderzoek naar – en productie van vaarsystemen, digitale systemen, software en mechanische onderdelen.
  • Het doel is om een nieuw innovatie- en verdienmodel te creëren dat de maritieme sector onderscheidt van concurrerende landen.
  • De focus ligt op opschaling en waardecreatie in strategische deelmarkten en waardeketens, zoals kust- en binnenvaart, natte waterbouw, wind op zee en maritieme veiligheid en dienstverlening.
  • >750 bedrijven digitaal laten samenwerken via het joint maritime digital platform
  • >30.000 werknemers bijscholen in de maritieme sector om transitie te maken naar klimaatneutrale systemen
  • 5-10% arbeidsproductiviteitverhoging door Human Capital programma om verwachte arbeidstekort op te vangen.

infographic maritiem masterplan

Het Maritiem Masterplan is niet los te zien van de aangekondigde Sectoragenda Maritieme Maakindustrie en de middelen uit het Klimaatfonds, waaronder ook voor scheepvaart. Volgens economische analyses levert het Maritiem Masterplan een extra toegevoegde waarde van € 33 tot 40 miljard tot 2050. Naast de economische impact draagt het plan bij aan het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen (230 megaton CO2 tot 2050) en daarmee een gezondere leefomgeving voor iedereen.

Blijf op de hoogte
Wil je op de hoogte blijven van de thema’s Duurzaam Varen, Human Capital en Digitalisering in de maritieme sector, houdt dan onze nieuwsbrief en LinkedIn in de gaten. Meer lezen over de Regionale Maritieme Agenda kan hier.