Diversiteit: geen quick-fix voor arbeidsmarktkrapte – Inclusie: de sleutel voor de volgende fase van de maritieme sector

- , , door

Het spreekt voor zich: als we organisaties zo divers mogelijk inrichten dan lossen we de krapte op de arbeidsmarkt vanzelf op. Uit een verkenning op diversiteit en inclusie binnen de maritieme sector blijkt echter wat anders. Diversiteit en inclusie leven op gespannen voet met elkaar. Want ben jij je wel bewust van eigen vooroordelen? Wat is er nodig om verder te komen op het gebied van sociale vraagstukken in een behoorlijk technische sector? En hoe zorgen we dat mensen zich uitspreken en de leiding nemen ook zonder formeel deze rol te hebben? Seriena Bal, Program Director bij Crest Collective, schreef voor Maritime Delta een blog over diversiteit en inclusie. 

Verschillend en complementair: diversiteit en inclusie

Om met het slechte nieuws te beginnen: meer diversiteit is geen quick-fix voor de huidige arbeidsmarktvraagstukken. En uit verschillende gesprekken maak ik op dat die hoop wel leeft. Om te begrijpen waarom sturen op alleen diversiteit niet werkt, eerst de definities

Diversiteit: hiermee bedoelen we binnen organisaties vaak meetbare criteria zoals geslacht, leeftijd, etniciteit, seksuele voorkeur etc. (Interventies in de directiekamer, 2021)

Inclusie, of inclusiviteit, gaat over wie ergens aan mag meedoen, wie mag meepraten en wie meebeslist. En wie vooral niet. (Jam Cultures, 2018)

We moeten aan de slag met sociale innovatie. Na jaren van hele gave technische innovaties komen we op een plateau terecht. Complexe projecten, nieuwe klanten, maatschappelijke druk. De roep om samenwerking klinkt luid maar over de schaduw van je ego stappen is niet eenvoudig.

Tijdens het Maritime Delta Diner vorige week kwam het meerdere keren ter sprake: we moeten andere doelgroepen aantrekken, promo filmpjes zouden verschillende culturen moeten laten zien, promotie kansen zouden voor m/v/x gelijk moeten zijn. Er werd een mooi plaatje geschetst over waar we naartoe zouden moeten.

Het probleem van dit plaatje? Een onderzoek van RSM Discovery toont aan dat zonder een inclusieve cultuur, diversiteit meestal nadelig uitpakt voor teamprestaties. Samenwerken met mensen die anders zijn dan jij is nu eenmaal uitdagender dan met gelijkgestemden.

Het goede nieuws is dat wanneer een organisatie aandacht geeft aan inclusie en meer diversiteit hier logischerwijs uit volgt, dit de team en bedrijfsprestaties wel degelijk ten goede komt (aangetoond onder bijvoorbeeld inclusieve investeringsmaatschappijen) én de pool van potentiële medewerkers dus groter wordt.

Diversiteit is een fantastisch iets om als organisatie na te streven, míts je inclusie met evenveel toewijding nastreeft – Seriena Bal, Program Director bij Crest Collective

Mijn feministische vooroordelen

Dus wat is er nodig om verder te komen op gebied van inclusie, diversiteit en breder: sociale vraagstukken binnen een behoorlijk technische sector? Tijdens de verkenning ontdekte ik dat inclusie vooral begint bij jezelf. Zo ben ik redelijk feministisch en denk open-minded te zijn. Als ik bewust ben van mijn gedachten neig ik naar vooroordelen richting mensen die bijvoorbeeld vinden dat vrouwen meer zorgtaken horen te dragen dan mannen. Mijn veroordelende gedachte over deze persoon is absoluut niet open-minded, eigenlijk een blinde vlek en daarmee heb ik mijn eigen ‘bias’/ vooroordeel te pakken.

De basis van inclusie is om je open te stellen voor andere(n), meningen, achtergronden, culturen en invalshoeken. En vooral waar het schuurt, met mensen die je niet snel tot je vriendengroep zou rekenen en je misschien denkt ‘maar hier kán ik het niet mee eens zijn’. De vervolgstap is bewust te zijn van eventuele (voor)oordelen, de verschillen te waarderen en vervolgens te kijken op welke manier deze van waarde zijn. Bijvoorbeeld binnen een projectteam of organisatievraagstuk.

Seriena Bal is Program Director bij Crest Collective

Seriena Bal aanwezig op het Maritime Delta Diner 2023

En wat kun je hier dan mee doen?

Benieuwd naar jouw vooroordelen? Harvard ontwikkelde verschillende tests: bijvoorbeeld vooroordelen over leeftijd, fysieke beperkingen, gender, huidskleur, etniciteit, religie en meer.

En dan? Vervolgens ga je het gesprek hierover aan met collega’s. Je spreekt je uit wanneer je merkt dat er te veel vanuit één groep gedacht wordt, stelt vragen over hoe jullie als organisatie inclusie zien en invulling willen geven.

Er is veel onderzoek gedaan naar hoe inclusie werkt binnen organisaties, deze twee onderzoekconclusies zijn voor de meeste goed in dagelijks werk te integreren:

  1. Stimuleer collega’s en teamleden om hun persoonlijke perspectief volledig te delen (oogst de voordelen van diversiteit
  2. Benadruk de toegevoegde waarde van verschillen binnen het team/de organisatie (cultiveer een mindset die de waarde van diversiteit benadrukt)

Op woensdag 8 maart, Internationale Vrouwendag, zetten we het gesprek voort op de maritieme bijeenkomst “Practical tools for inclusive networking.” Dit zou een mooi beginpunt kunnen zijn om meer over het onderwerp te horen en het gesprek aan te gaan met anderen uit de sector.

En bij deze een open uitnodiging, bij voldoende animo organiseert Maritme Delta een aantal rondetafel gesprekken over sociale innovatie, diversiteit en inclusie. Een praktische insteek om het gesprek op gang te krijgen en te zorgen dat we verder komen dan alleen het ‘mooie, diverse plaatje’.

Om de discussie met punt 1 te beginnen, een uitnodiging om jouw perspectief volledig te delen. Hoe denk jij hierover?

Mail Seriena Bal met al je vragen over de verkenning.

 

tafels Maritime Delta Diner 2023

Maritiem ondernemerschap in tijden van transitie

- , door

tafels Maritime Delta Diner 2023Een terugblik op toen, de focus op de uitdagingen van nu en op koers naar de toekomst. Het jaarlijkse Maritime Delta-diner onderschrijft waarom samenwerking van alle tijden is. Om dit kracht bij te zetten werd het diner, dat dit jaar in de RDM Next Loods in Rotterdam plaatsvond, opgeluisterd door Femke Brenninkmeijer (Voorzitter Maritime Delta/ CEO NPRC) en Egbert Vennik (CEO Hendrik Veder Group). Welke inspirerende voorbeelden tonen leiderschap en doorzettingsvermogen, juist wanneer het echt spannend werd? Onder leiding van Edward Gilding (Programmamanager Maritime Delta) brachten paneldiscussies over het aantrekken en behouden van talent, werkgeluk en de energietransitie nieuwe inspiratie. Genoeg te doen!

Op maandag 13 februari kwam de top van de sector samen voor een kersverse editie van het Maritime Delta-diner. De ruim 100 genodigden uit de regionale markt, bestuurders, ondernemers en opiniemakers genoten van een sfeervol diner in de RDM Loods in Rotterdam, de broedplaats voor innovatie en onderwijs in de sector. De inzet: je uitspreken over de huidige uitdagingen en kansen tegen de achtergrond van de Regionale Maritieme Agenda.

Femke Brenninkmeijer opende de avond met een welkom waarin zij de kracht van het maritieme cluster benadrukte alsook het belang van regionale samenwerking. En dan vooral ook om de werknemers van nu en in de toekomst te vinden, aan te trekken en te behouden. Met een link naar de Ode aan het MBO van Nigel Sean riep zij op tot een Ode voor het Samen. Haar betoog vormde de inleiding voor de verdere gespreksrondes over het openstaan voor een meer diverse arbeidsmarkt en wat we als sterk maritiem cluster net een beetje anders kunnen doen.

Een veranderproces speelt in op zingeving

Het oudste familiebedrijf van Nederland, de Hendrik Veder Group, maakt van verandering echt werk. Na 477 jaar aan geschiedenis implementeert de Europese producent en distributeur van staalkabelproducten nu circulaire modellen. Egbert Vennik, CEO van het bedrijf, gaf aan dat duurzaamheid echt gaat over schaarste. Het is volgens hem de sterkste economische driver die er is. De onderneming sluit steeds meer aan op motivatoren van de jongere generatie door in te spelen op zingeving. “Lever die kabel aan het einde van je project nu bij ons in. Wij testen hem, refurbishen en als je hem nodig hebt, dan is hij klaar. In gesprekken met klanten komt alle creativiteit vrij en maak je van oude kabels opeens t-shirts waarop prijkt: “One robe, many lifetimes.” Dan heeft het personeel ook door dat het nut heeft wat je aan het doen bent.”

Human Capital: De mooiste weg naar voren is werken

Het structureel benutten van kansen en de opgave grote groepen jongeren aan de sector te binden en verbinden, maakte het Human Capital panel eensgezind. “De mensen komen niet vanzelf”, aldus Robert Simons (Wethouder Rotterdam). In zijn rol als ambassadeur van de haven spreekt hij bewoners uit de volkswijken van Rotterdam. “De jongens en meiden die niet helemaal gekwalificeerd zijn, kun je net dat laatste zetje geven door ze de mogelijkheid te bieden wat bij te leren.”

Fatimazhra Belhirch (CEO Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF) helpt vluchtelingen met een status naar passend onderwijs en werk. Ze deed een pleidooi na te denken over hoe je bepaalde groepen kunt aanspreken. Hoe kunnen we als sector aansluiten bij de kracht en kans van de statushouder? “Er is nog altijd een mismatch tussen vraag en aanbod. Dat gaat over het weten van de kansen in de sector, over het inclusief schrijven van vacatures en over het jezelf laten zien.”

Boudewijn Siemons (COO Havenbedrijf Rotterdam) kijkt in de volledige breedte naar wat de haven te bieden heeft, het hele ecosysteem. Voor het Havenbedrijf betekent Human Capital dan ook faciliteren. “Ik was laatst op de RWG (Rotterdam World Gateway). Er zit daar niemand meer in een kraan containers van het schip te halen, in de plaats daarvan zie je ze in een kantoor Tetris spelen achter een paar enorme schermen. Hij was helikopterpiloot en kon geen werk vinden, maar dit is precies waar hij goed in is. Dit soort verhalen moeten we uitdragen met elkaar. We zijn een onwijs gave werkomgeving, maar mensen hebben nog steeds het idee dat we kabels aan het sjouwen zijn. We hebben antropologen, sociologen, psychologen en diversiteit nodig om sterker te worden.”

Energietransitie: samen is het sleutelwoord

De groep aanwezigen verplaatsten zich van de loft naar de loods en daarmee werden de borden ook meteen verhangen naar de ambities vanuit het bedrijfsleven. Thecla Bodewes (Boegbeeld Topsector Water – DGA Thecla Bowedes Shipyards) schetste kort het recent ingediende groeifondsvoorstel Masterplan Maritiem en wees op het vinden van een dirigent in het orkest. “Hoe kunnen we een dirigent vinden, op een manier dat het speelt en gaat lopen. Dit staat of valt ook bij het inventariseren van de knelpunten.”

Geert de Jong (Commercial Director Damen Financial Services) zet in op elektrificatie van schepen. “Wij gaan naar de verschillende havens, bijvoorbeeld Rotterdam, en proberen onze schepen daarmee in te zetten. Van verkoop naar een servicemodel.”

Karen de Lathouder (CEO BP Nederland) ging in op een nieuwe verschuiving en zet vol in op waterstof en biobrandstof. Onderdeel daarvan is de oprichting van een nieuwe waterstofbranchevereniging. De Lathouder: “We vormen met de gehele keten de gesprekspartner voor de overheid, en internationaal laten zien wat Nederland kan op het gebied van waterstof. Tussen nu en 2030 investeren we 60 miljard in niet-fossiele brandstoffen. Van elke euro is dan de helft niet-fossiel.” Alice Krekt, één van de aanwezigen in de zaal, werd aangekondigd als nieuwe directeur van deze branchevereniging. Per 1 april 2023 zal zij de gehele keten daarin verzamelen en een gezicht vormen voor alles wat er nodig is op het gebied van waterstof. De ontwikkeling van de branchevereniging is een initiatief van een consortium van bedrijven die actief zijn in de productie, import, transport en inzet van waterstof.

Jong Haventalent 2023

Namens de jonge professionals waren Hanna Roukema (Commercial Manager bij ROG Ship Repair B.V.), Laurens Dourleijn (Projectmanager Sustainable Development bij Samskip),  Margriet Geluk (Supply Chain Engineer bij de NPRC en voormalig Jong Haventalent) aanwezig. Na een succesvolle campagne is Tomas van der Maarel Rotterdams Jong Haventalent 2023 geworden. Tijdens de Dag van de Haven op 21 december werd de manager Business Development bij RPPC-lid Broekman Logistics gekozen als opvolger van Margriet Geluk. Zijn missie is de besproken thema’s naar de jongeren toe te brengen. “Mijn rol is tweeledig. Enerzijds wil ik gastcolleges geven – niet uitsluitend op universiteit en hbo – maar juist ook op het mbo. Anderzijds moeten we het het verhaal online neerzetten. Daar zie ik een enorme kracht in!”

Voortvarend!

- door

2023 is voortvarend begonnen! Deze maand hebben vele maritieme bedrijven in Zuid-Holland – van rederijen, havenindustrie, werven, binnenvaartschippers tot leveranciers – hun duurzame ideeën ingediend voor het Just Transition Fund Rijnmond. En dat is goed nieuws voor zowel de energietransitie als voor een  (toekomstbestendige) economie in de regio.

De ingediende projecten voor dit subsidiefonds zijn erg divers: van schepen op alternatieve duurzame brandstoffen, nieuwe concepten voor energieopslag tot circulaire oplossingen die kritische grondstoffen wederom beschikbaar maken voor nieuwe toepassingen. Daarnaast is er in de energietransitie óók op nationaal niveau voortgang geboekt; het Maritiem Masterplan onder leiding van Nederland Maritiem Land, is onlangs ingediend voor het Nationaal Groeifonds. Met de serieuze ambitie van 150 emissieloze  schepen in 2030 en inzet op de ontwikkeling van de benodigde nieuwe vaardigheden en (digitale) kennis in de sector. Uiteraard zijn we voor zowel het Just Transition Fund als het Nationaal Groeifonds nog in afwachting van de definitieve beoordelingen cq toekenningen, maar de ambities uit de sector, en de omvangrijke samenwerking én inzet die achter deze voorstellen schuilgaan, stemmen al buitengewoon hoopvol.

Tegelijkertijd horen en zien we de huidige uitdagingen in de sector; van arbeidstekorten, beschikbaarheid van grondstoffen en onderdelen, tot de benodigde fysieke ruimte voor de energietransitie en ondernemerschap. Deze vraagstukken vragen dan om aandacht en een toenemende samenwerking tussen sector en overheid. Regionale (en nationale) partijen hebben zich vorig jaar gebundeld in de Regionale Maritieme Agenda. Een visie voor het cluster in 2030 en wat er in Zuid-Holland nodig is om deze doelstellingen te realiseren.

Op 13 februari aanstaande komt de top van het cluster bijeen voor het Maritime Delta Diner. Dit keer in de RDM Campus in Rotterdam. Bovenstaande  thema’s komen tijdens het diner uiteraard aan bod en er wordt met CEO’s, bestuurders en koplopers uit de sector gesproken wat dit aan (aanvullende) concrete inzet vereist.

Met de uitkomsten gaat Maritime Delta in samenwerking met de sector weer verder aan de slag. Het programma zet zich sinds 2012 in voor het versterken van het regionaal maritieme cluster. InnovationQuarter als regionaal ontwikkelingsmaatschappij coördineert dit en voert de gezamenlijke agenda met vele partners ook concreet uit. Dit doen we door onder meer netwerkactiviteiten te organiseren, regionale projecten (zoals voor het Just Transition Fund) te ondersteunen en te zorgen voor afstemming en kennisuitwisseling binnen en buiten het cluster. Dit uiteraard in nauwe dialoog met de sector en onder aansturing van het Maritime Delta-bestuur. Een richtinggevende groep uit de sector van ondernemers, branche, overheid en onderwijs.

Voor 2023 staan er vanuit Maritime Delta al verschillende activiteiten gepland zoals de Duurzame Tour en de Maritime Student Challenge. Voor een actueel overzicht van inzet en activiteiten verwijs ik graag naar de website en nieuwsbrief. Heeft u ideeën of ambities om te versnellen rond thema’s uit de Regionale Maritieme Agenda? Neem dan contact met mij of het team op.

Edward Gilding
Programmamanager Maritime Delta

Pieter Boersma Maritime Delta

Interview Pieter Boersma over Innovatie Roadmap Duurzaam Varen

- door

Pieter Boersma Maritime Delta

Binnen Smart Delta Drechtsteden werken Economic Development Board, Deal Drecht Cities en InnovationQuarter samen aan vijf Innovatie Roadmaps voor de regio Drechtsteden. Eén van de programma’s die tot stand konden komen dankzij de Regio Deal Drechtsteden-Gorinchem is de roadmap Duurzaam Varen. De roadmaps hebben als doel om innovaties concreet te maken en deze te versnellen. We spraken Pieter Boersma, die zich als Business Developer bezighoudt met de Roadmap Duurzaam Varen, het eerste thema uit de Regionale Maritieme Agenda. Hierin wordt samengewerkt met bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen.

Roadmap Duurzaam Varen
De maritieme energietransitie heeft grote consequenties voor de maritieme sector en de binnenvaart in het bijzonder. Zowel regionaal, provinciaal als landelijk zullen op korte termijn maatregelen genomen moeten worden om emissies terug te dringen in lijn met Green Deal ambities en Fit for 55 doelstellingen.

Boersma vertelt dat hij zich samen met bedrijven, kennisinstellingen en de overheid richt op de transitie naar een duurzame binnenvaart. Hierbij gaat het onder andere over droge ladingschepen, containerschepen en river cruise tot klein openbaarvervoer schepen. Het doel om in 2030 150 emissieloze binnenvaartschepen gerealiseerd te hebben, is een uitdaging waar met alle betrokkenen waaronder verladers, werven en andere specialisten, hard aan wordt gewerkt. De energietransitie roept veel vragen op zoals “Kan ik het betalen? Welke vorm van energie moet ik kiezen? Hoe zit het met de regelgeving en hoe gaat het bunkeren in zijn werk?”

MKB – Katalysatorfonds Drechtsteden
Er zijn diverse subsidieregelingen waaronder ook regionaal. Vanuit het MKB – Katalysatorfonds Drechtsteden worden grote en kleine initiatieven mogelijk gemaakt die bijdragen aan een emissieloze scheepvaart. Inmiddels hebben diverse start- en scale-ups succesvol gebruik gemaakt van deze regeling.

Kickstart Refit Alliantie Binnenvaart, slim samen verduurzamen

Dat de maritieme energietransitieopgave er één is om met elkaar op te pakken, is volgens Boersma duidelijk. Er is versnippering in de sector met betrekking tot aanpak, de keuze van en de weg richting volledig zero-emissie varen en de verdere integratie van digitalisering en automatisering. De transitie moet sneller en vraagt om duidelijkheid en transparantie in afwegingen en keuzen. Energiedragers, kosten/baten, beschikbaarheid van mensen en middelen, emissiewet- en regelgeving, financiering en mijn toekomstige vaarprofiel zijn aspecten die de uiteindelijke verduurzamingskeuze beïnvloeden. Voor grote delen van de sector is nu geen optimale keuze te maken, de tijd gaat dringen en een onvoldoende organisatie van de sector werkt kostenverhogend.

Voor dit kwartaal staat een kickstart van de Refit Alliantie Binnenvaart op de planning. Ingezet wordt om op basis van open innovatie waarde te creëren voor reders en verladers die werkgelegenheid waarborgen voor de werven en de toeleverende industrie. Want dat de maritieme binnenvaartsector een belangrijke sector is met ruim 4.000 bedrijven en 15.000 werknemers en een gerelateerde maakindustrie met enkele duizenden werknemers, mag duidelijk zijn. Deze sector kan en moet een belangrijke bijdrage gaan leveren in de vervangingsopgave van de binnenvaart. Tegelijkertijd is er nog veel onduidelijk over de energiedragers van de toekomst en welke regelgeving hierop van toepassing is. Maar als de havens binnen een paar jaar al extra eisen gaan stellen, is de urgentie voor een emissieloze scheepvaart groot.
De Refit Alliantie Binnenvaart werkt aan een gestandaardiseerde, opschaalbare en flexibele oplossing voor kleine en grote vaarafstanden, haalbaar en betaalbaar, samen met de belanghebbenden. Hierbij gaan we uit van elektrificeren in combinatie met een slimme range extender die onzekerheid over de energiedrager(s) en een groter vaarprofiel kan wegnemen.

Opleidingen en scholingstrajecten, mensenwerk!
In de energietransitie is een cruciale rol weggelegd voor onderwijs en om- en bijscholing. Gericht op de huidige medewerkers maar ook gericht om jongeren te interesseren in de carrièremogelijkheden binnen de maritieme industrie. Hierbij speelt het mbo en hbo een cruciale rol in samenwerking met het wo. De werven en de toeleveranciers gaan meer dan nu de vraagsturing op gang brengen.  Over welke vaardigheden en kennis moeten de werknemers van nu en in de toekomst beschikken. Zo wordt in de regio Drechtsteden met de Dordrecht Academy (Dordrecht Academy is een samenwerkingsverband van meerdere hogescholen: de Hogeschool Rotterdam, InHolland en Christelijke Hogeschool Ede) gekeken naar het verder ontwikkelen van een Maritieme Energietransitie leerlijn in samenwerking met het bedrijfsleven. Inmiddels zetten drie studenten van de Hogeschool Rotterdam enthousiast hun tanden in het businessmodel van de Refit Alliantie Binnenvaart. Zo stimuleren we ook met stage- en afstudeeropdrachten om een bijdrage te leveren aan de energietransitie.

Alternatieve vormen van financiering
Naast de technische component en de opleidingscomponent, wil de Refit Alliantie Binnenvaart alternatieve vormen van financiering mogelijk maken om op grotere schaal te investeren in verduurzaming van de binnenvaart. Naast een duurzaam operationeel schip heeft de “levensduurverlenging” ook een positief effect op de circulaire waarde. Banken en financieringsfondsen zijn terughoudend in investeringen in de ‘oude’ economie maar wel bereid om in verduurzaming te investeren. Daarom werkt de Refit Alliantie aan het bouwblok innovatieve financiering als aantrekkelijke propositie voor schipper/reder/eigenaar en de financierende instantie(s).   Gedacht kan worden aan leaseconstructies voor accu’s of andere energiedragers (energy as a service) zodat de schipper zich kan blijven concentreren in dat waar hij goed in is en plezier in heeft. En zo wordt hij niet gedwongen om een keuze te maken die in de toekomst de ‘verkeerde’ keuze kan zijn.

Aansluiting op nationale initiatieven
Boersma geeft aan dat het van essentieel belang is om samen te werken, kennis van buiten te benutten en te delen waar mogelijk. Zowel op regionaal, nationaal als Europees niveau pleit dit om de informatie die in projecten opgedaan wordt nog beter te implementeren in de praktijk om de maritieme energietransitie te versnellen.

Oproep voor deelname
Boersma pleit om de maritieme energietransitie als kans te benutten voor de toekomst van de binnenvaart en de scheepsbouw in Nederland in het bijzonder. Ben je onderdeel van de maritieme keten en wil je op basis van open-innovatie een actieve bijdrage leveren aan de maritieme energietransitie, laat het dan weten en mail Pieter Boersma.