Interview Pieter Boersma over Innovatie Roadmap Duurzaam Varen

Binnen Smart Delta Drechtsteden werken Economic Development Board, Deal Drecht Cities en InnovationQuarter samen aan vijf Innovatie Roadmaps voor de regio Drechtsteden. Eén van de programma’s die tot stand konden komen dankzij de Regio Deal Drechtsteden-Gorinchem is de roadmap Duurzaam Varen. De roadmaps hebben als doel om innovaties concreet te maken en deze te versnellen. We spraken Pieter Boersma, die zich als Business Developer bezighoudt met de Roadmap Duurzaam Varen, het eerste thema uit de Regionale Maritieme Agenda. Hierin wordt samengewerkt met bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen.

Roadmap Duurzaam Varen
De maritieme energietransitie heeft grote consequenties voor de maritieme sector en de binnenvaart in het bijzonder. Zowel regionaal, provinciaal als landelijk zullen op korte termijn maatregelen genomen moeten worden om emissies terug te dringen in lijn met Green Deal ambities en Fit for 55 doelstellingen.

Boersma vertelt dat hij zich samen met bedrijven, kennisinstellingen en de overheid richt op de transitie naar een duurzame binnenvaart. Hierbij gaat het onder andere over droge ladingschepen, containerschepen en river cruise tot klein openbaarvervoer schepen. Het doel om in 2030 150 emissieloze binnenvaartschepen gerealiseerd te hebben, is een uitdaging waar met alle betrokkenen waaronder verladers, werven en andere specialisten, hard aan wordt gewerkt. De energietransitie roept veel vragen op zoals “Kan ik het betalen? Welke vorm van energie moet ik kiezen? Hoe zit het met de regelgeving en hoe gaat het bunkeren in zijn werk?”

MKB – Katalysatorfonds Drechtsteden
Er zijn diverse subsidieregelingen waaronder ook regionaal. Vanuit het MKB – Katalysatorfonds Drechtsteden worden grote en kleine initiatieven mogelijk gemaakt die bijdragen aan een emissieloze scheepvaart. Inmiddels hebben diverse start- en scale-ups succesvol gebruik gemaakt van deze regeling.

Kickstart Refit Alliantie Binnenvaart, slim samen verduurzamen

Dat de maritieme energietransitieopgave er één is om met elkaar op te pakken, is volgens Boersma duidelijk. Er is versnippering in de sector met betrekking tot aanpak, de keuze van en de weg richting volledig zero-emissie varen en de verdere integratie van digitalisering en automatisering. De transitie moet sneller en vraagt om duidelijkheid en transparantie in afwegingen en keuzen. Energiedragers, kosten/baten, beschikbaarheid van mensen en middelen, emissiewet- en regelgeving, financiering en mijn toekomstige vaarprofiel zijn aspecten die de uiteindelijke verduurzamingskeuze beïnvloeden. Voor grote delen van de sector is nu geen optimale keuze te maken, de tijd gaat dringen en een onvoldoende organisatie van de sector werkt kostenverhogend.

Voor dit kwartaal staat een kickstart van de Refit Alliantie Binnenvaart op de planning. Ingezet wordt om op basis van open innovatie waarde te creëren voor reders en verladers die werkgelegenheid waarborgen voor de werven en de toeleverende industrie. Want dat de maritieme binnenvaartsector een belangrijke sector is met ruim 4.000 bedrijven en 15.000 werknemers en een gerelateerde maakindustrie met enkele duizenden werknemers, mag duidelijk zijn. Deze sector kan en moet een belangrijke bijdrage gaan leveren in de vervangingsopgave van de binnenvaart. Tegelijkertijd is er nog veel onduidelijk over de energiedragers van de toekomst en welke regelgeving hierop van toepassing is. Maar als de havens binnen een paar jaar al extra eisen gaan stellen, is de urgentie voor een emissieloze scheepvaart groot.
De Refit Alliantie Binnenvaart werkt aan een gestandaardiseerde, opschaalbare en flexibele oplossing voor kleine en grote vaarafstanden, haalbaar en betaalbaar, samen met de belanghebbenden. Hierbij gaan we uit van elektrificeren in combinatie met een slimme range extender die onzekerheid over de energiedrager(s) en een groter vaarprofiel kan wegnemen.

Opleidingen en scholingstrajecten, mensenwerk!
In de energietransitie is een cruciale rol weggelegd voor onderwijs en om- en bijscholing. Gericht op de huidige medewerkers maar ook gericht om jongeren te interesseren in de carrièremogelijkheden binnen de maritieme industrie. Hierbij speelt het mbo en hbo een cruciale rol in samenwerking met het wo. De werven en de toeleveranciers gaan meer dan nu de vraagsturing op gang brengen.  Over welke vaardigheden en kennis moeten de werknemers van nu en in de toekomst beschikken. Zo wordt in de regio Drechtsteden met de Dordrecht Academy (Dordrecht Academy is een samenwerkingsverband van meerdere hogescholen: de Hogeschool Rotterdam, InHolland en Christelijke Hogeschool Ede) gekeken naar het verder ontwikkelen van een Maritieme Energietransitie leerlijn in samenwerking met het bedrijfsleven. Inmiddels zetten drie studenten van de Hogeschool Rotterdam enthousiast hun tanden in het businessmodel van de Refit Alliantie Binnenvaart. Zo stimuleren we ook met stage- en afstudeeropdrachten om een bijdrage te leveren aan de energietransitie.

Alternatieve vormen van financiering
Naast de technische component en de opleidingscomponent, wil de Refit Alliantie Binnenvaart alternatieve vormen van financiering mogelijk maken om op grotere schaal te investeren in verduurzaming van de binnenvaart. Naast een duurzaam operationeel schip heeft de “levensduurverlenging” ook een positief effect op de circulaire waarde. Banken en financieringsfondsen zijn terughoudend in investeringen in de ‘oude’ economie maar wel bereid om in verduurzaming te investeren. Daarom werkt de Refit Alliantie aan het bouwblok innovatieve financiering als aantrekkelijke propositie voor schipper/reder/eigenaar en de financierende instantie(s).   Gedacht kan worden aan leaseconstructies voor accu’s of andere energiedragers (energy as a service) zodat de schipper zich kan blijven concentreren in dat waar hij goed in is en plezier in heeft. En zo wordt hij niet gedwongen om een keuze te maken die in de toekomst de ‘verkeerde’ keuze kan zijn.

Aansluiting op nationale initiatieven
Boersma geeft aan dat het van essentieel belang is om samen te werken, kennis van buiten te benutten en te delen waar mogelijk. Zowel op regionaal, nationaal als Europees niveau pleit dit om de informatie die in projecten opgedaan wordt nog beter te implementeren in de praktijk om de maritieme energietransitie te versnellen.

Oproep voor deelname
Boersma pleit om de maritieme energietransitie als kans te benutten voor de toekomst van de binnenvaart en de scheepsbouw in Nederland in het bijzonder. Ben je onderdeel van de maritieme keten en wil je op basis van open-innovatie een actieve bijdrage leveren aan de maritieme energietransitie, laat het dan weten en mail Pieter Boersma.