Wat zijn de kansen en mogelijkheden en toepassingen voor 5G technologie in de maritieme sector?

Naar verwachting zal 5G de digitalisering van de scheepvaartindustrie versnellen om de communicatie tussen voertuigen en controlekamers snel, veilig, wijdverspreid en te allen tijde betrouwbaar te maken. Voor dit soort nieuwe toepassingen moeten er grote hoeveelheden data getransporteerd en verzonden worden.

In drukke gebieden zoals in havens, sluizen en bij aanlegsteigers is er een grote vraag naar snelle, accurate en betrouwbare gegevens. Havenplanners willen bijvoorbeeld de brandstof- en veiligheidsinformatie en vaarroutes in de gaten houden. In een recent artikel van Maritiem Nederland wordt gesteld dat het verzamelen van al deze gegevens aanzienlijke bandbreedte vereist en 5G-technologie speelt hierbij een cruciale rol. In de toekomst staat er misschien geen loods of kapitein meer aan het stuur van een schip. Vanuit het kantoor van de havenmeester wordt het schip op afstand bestuurd via een zeer snel internetsignaal. Als je één individueel schip hebt, kan je een heel eind komen met het huidige 4G netwerk. Maar als je meerdere schepen hebt die je autonoom wilt laten varen dan heb je de capaciteit van 5G nodig. Verbeterde, hogere connectiviteit en veiligheid is van essentieel belang voor deze zaken, vooral in drukke gebieden.

Wat is 5G?

De term 5G staat simpelweg voor de vijfde generatie van mobiele verbindingen. Het is dan ook niet één techniek, maar een combinatie van verschillende bestaande en nieuwe technologieën. Bijzonder aan 5G is, dat de mogelijkheden niet alleen veel groter zijn, maar dat voor elke toepassing de verbinding op maat kan worden ingesteld. Tot slot komt er veel meer bandbreedte beschikbaar. Het is met 5G mogelijk om tot 100 keer meer data te versturen dan met 4G. Ten tweede is de verbinding veel sneller, waarbij het signaal een erg lage latency of vertraging biedt. En ten derde is er ‘massive Internet of Things’, omdat 5G tot 100 keer meer apparaten kan verbinden met het internet. Daarmee opent 5G talloze nieuwe toepassingsmogelijkheden voor de scheepvaart en de havenindustrie. Real-time gegevensuitwisseling tussen voertuigen, schepen, havens en warehouses, en de mogelijkheid om de operatie op afstand te besturen en te ondersteunen. Dit kan leiden tot meer inzet van autonome robots, augmented reality, sensoren en drone-inspecties. De toepassingen van 5G en IoT maken niet alleen de logistieke keten efficiënter, maar zorgen ook voor een betere beveiliging van de kritieke infrastructuur en bescherming van het milieu.

Foto: iStock.com/kokouu

5G komt online in de havens

In 2021 kondigde de Haven van Moerdijk aan, dat in het hele havengebied 5G-connectiviteit beschikbaar wordt gemaakt, verzorgd door partner KPN. Zo wil Moerdijk voorbereid zijn op de komst van zelfrijdende logistieke voertuigen (ook wel Automated Guided Vehicles genoemd), de inzet van autonome robots en cobots in de haven, meer toepassingen van augmented reality door havenmedewerkers, en het uitvoeren van inspecties met drones en onderwater robots. Al in 2018 experimenteerden KPN en Shell in het havengebied van Rotterdam met 5G-technologie en zijn er toepassingen gedemonstreerd rondom inspectie van pijpleidingen op corrosie. Met 5G kunnen zeer hoge resolutie (zogenaamde 8K) beelden, waarop de corrosie in detail te zien is, op grote schaal worden verzonden naar de cloud.

Ook in andere havens wordt inmiddels druk gewerkt aan de uitrol van 5G. Zo is er in de haven van Antwerpen een 5G-testnetwerk, werken KPN en Orange Belgium samen aan 5G-verbindingen tussen schepen op de Westerschelde en de havens en terminals, en heeft BASF vorige maand besloten om in de Antwerpse haven het eerste private 5G netwerk uit te rollen samen met telecomprovider CityMesh. Ook in deze gevallen dient het 5G-netwerk vooral voor industriële toepassingen zoals real-time monitoring van procestechnologie.

Wat betekent dit voor uw bedrijf in de maritieme sector?

Ook al zijn er nu vooral besluiten genomen om de 5G-netwerken te gaan bouwen, er zijn al wel concrete experimenten geweest die de nieuwe technische mogelijkheden goed aantonen.
De ultra betrouwbare verbindingen die 5G biedt maken de weg vrij voor autonoom varen. MarinMinds, KPN, Huawei en 5Groningen testten in de Eemshaven met succes een oplossing voor een autonoom peilschip. In Zuid-Holland worden experimenten gedaan om autonome inspectiedrones zonder supervisie te laten inspecteren, zowel in de lucht als op het water. Die betrouwbare verbindingen werden in de tests bij Shell Pernis dan weer ingezet om in een petrochemische installatie automatisch kleppen te openen en te sluiten, om te voorkomen dat twee gevaarlijke producten met elkaar mengen.

Het Nederlandse bedrijf Techbinder maakt gebruik van het feit dat er met 5G véél meer sensoren tegelijk kunnen worden aangesloten. Zij ontwikkelden de Smart Vessel Optimizer, een tool waarmee het energieverbruik van vrachtschepen heel gedetailleerd wordt gemonitord. Daarmee wordt er precies in kaart gebracht waar het schip brandstof kan besparen. Op basis van die data kunnen rederijen en schipeigenaren acties ondernemen om de hoeveelheid brandstof en emissies naar beneden te brengen, met besparingen tot wel 25% tot gevolg.

De veel grotere datastromen die 5G kan verwerken zijn in experimenten bij het Delftse Do IoT Fieldlab ingezet om drones te laten vliegen met camera’s van veel hogere resolutie, of de LiDAR-inspectiedata van robots in de petrochemische industrie in real-time naar de cloud te sturen voor verdere verwerking.

Foto: iStock.com/sefa ozel

Zelf aan de slag met 5G

Dit zijn een aantal voorbeelden van de nieuwe mogelijkheden. Innovation Quarter komt graag in contact met bedrijven uit de maritieme sector die aan de slag willen gaan met 5G technologie. Binnen 5G-innovatie in Zuid-Holland werken we aan:

  • Bedrijven ondersteunen bij het ontwikkelen en opschalen van hun 5G (IoT) oplossingen via innovatieprojecten en stimuleringsregelingen.
  • Het Zuid-Hollandse ecosysteem versterken op het gebied van ontwikkeling en toepassing van 5G-(IoT)-technologie.
  • Een gezamenlijke visie en roadmap ontwikkelen voor de provincie Zuid-Holland op de inzet van 5G-technologie in het bedrijfsleven en door de overheid.

In Zuid-Holland zijn vijf locaties ingericht waar bedrijven met innovatieve 5G-technologie kunnen experimenteren en er zijn nog een aantal in ontwikkeling. Ieder van die locaties biedt de mogelijkheid om op specifieke showcases te testen: van dataverzameling in fabrieken tot autonome drones voor reddingsbrigades, van milieumetingen in de stad tot gebruik van robots op openbare toeristische locaties. Zo bieden we bedrijven de mogelijkheid om sneller van een idee naar een gedemonstreerde toepassing te komen.

De fieldlabs werken zoveel mogelijk samen en delen waar mogelijk hun kennis, infrastructuur, studententeams en resultaten. Zo maken we van Zuid-Holland de hotspot voor 5G-innovatie. In samenwerking met InnovationQuarter, Provincie Zuid-Holland, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, Do IoT Fieldlab en de Economic Board Zuid-Holland.

Ook als u nog niet goed weet hoe 5G invloed gaat hebben op uw bedrijfsvoering, bekijk onze website www.innovationquarter.nl/5g. Of neem contact op met Jos Maccabiani.

Havendagen Werkendam

Ervaar het meest veelzijdige maritieme cluster van Nederland en kom naar de Havendagen Werkendam!

Ontmoet maritiem Werkendam, proef lekker eten en drinken, geniet van muziek en attracties terwijl je netwerkt of je vrienden en familie jouw werkplek laat zien. Het thema is ‘Werkendam werkt’ dus als je (ander) werk zoekt, kom dan naar de Banenmarkt. Doe mee met innovatieve workshops, kijk bij bedrijven binnen en ontdek of werken in de (maritieme) techniek iets voor jou is. We hebben veel mooie vacatures! 

Het lokale bedrijfsleven, onderwijsinstellingen, de gemeente en externe gasten werken intensief samen om een spetterend programma neer te zetten. Mis het niet en kom naar de Havendagen Werkendam!

Zien we jou daar?

Het volledige programma kun je vinden op: Home | Havendagen Werkendam

Aanmelden
Programmamanager Karin Struijk

Werkendam Maritime Industries opent eigen campus om talent aan te trekken

Werkendam Maritime Industries (WMI) heeft sinds kort een eigen campus, midden in de haven van Werkendam. Onderwijsinstellingen en bedrijfsleven werken er samen om studenten en personeel op te leiden en aan het cluster te binden. En dat is hard nodig. Programmamanager Karin Struijk: ‘Op dit moment staan er meer dan 140 vacatures open bij de 48 bedrijven in ons cluster. En de wereld om ons heen verandert snel door de vele technologische ontwikkelingen en de gevolgen van klimaatverandering. We moeten wendbaar blijven en onze concurrentiepositie verstevigen. Daar hebben we heel veel enthousiaste mensen voor nodig.’

Ze spreekt even bevlogen over haar werk als vorig jaar, toen ze Maritime Delta vertelde over haar achtergrond als schippersdochter en het belang van WMI. Het maritieme cluster van Werkendam bedient klanten in binnen- en buitenland, en omvat onder meer scheeps-, jacht- en waterbouw, de maakindustrie en alle betrokken toeleveranciers en dienstverleners. Samen vormen de leden een ecosysteem dat zich richt op het ontwerpen, bouwen en onderhouden van schepen en andere maritieme constructies.

‘De maritieme sector is een van de grootste economische motoren van de regio’, benadrukt Karin. ‘Onze leden zijn samen goed voor ruim tweeduizend arbeidsplaatsen.’ En met de een na grootste binnenvaartthuishaven van Nederland, op drie Europese hoofdtransportassen, komt al het binnenvaartvervoer tussen Duitsland, Antwerpen en Rotterdam langs Werkendam. ‘De havenbedrijven vergroten het succes van andere sectoren. Als het bij ons goed gaat, merken de bakker en de slager dat ook.’

5 pijlers

De campus is ingericht op basis van vijf pijlers:

1.      Techniekpromotie: voor meer instroom in technische opleidingen

2.      Leven lang ontwikkelen: om- en bijscholing om personeel duurzaam inzetbaar te maken

3.      Opleiden jonge mensen: voor betere aansluiting van technisch onderwijs op de behoeften van de arbeidsmarkt

4.      Activering naar werk: zodat er minder vacatures openstaan en er minder mensen zonder werk zitten

5.      Onderzoek & innovatie: voor een slimme, vooroplopende en aantrekkelijke businessregio

Talent vinden, binden en boeien

Met de nieuwe campus heeft WMI voor het eerst een eigen plek op de haven. ‘Voorheen zwierf ik met m’n spullen en met groepen studenten langs de verschillende bedrijven’, vertelt Karin. ‘Nu hebben we ons eigen kantoor en een eigen lesruimte – en die waren hard nodig met de snelle groei van ons cluster.’ Er staan al verschillende trainingen voor medewerkers van bij WMI aangesloten bedrijven op de planning, waaronder hydrauliek en technisch Engels en Duits. Karin: ‘De campus helpt ons te slagen in onze missie: talent vinden, binden en boeien. Een van de grootste uitdagingen van de sector.’

Gefinancierd door ondernemers

In eerste instantie is de campus een pilot van twee jaar, opgezet en gefinancierd door de ondernemers uit het cluster. ‘We werken toe naar een grotere campus voor de lange termijn, met onder meer een praktijklokaal’, legt Karin uit. ‘Daarvoor is eerst een haalbaarheidsstudie nodig, die met de pilot van start is gegaan. We onderzoeken de mogelijkheden voor structurele financiering en manieren om het onderwijs blijvend aan ons te binden.’

Overheid

De maritieme campus krijgt daarbij support van de provincie Noord-Brabant en de gemeente Altena. Altena beschouwt het maritieme cluster als een belangrijk speerpunt voor de regionale economie en heeft de maritieme campus opgenomen als ambitie in het bestuursakkoord. De gemeente ziet mogelijkheden om de campus te koppelen aan gemeentelijke doelen op het gebied van de arbeidsmarkt. Altena investeert in menskracht en de haalbaarheidsstudie en onderzoekt de mogelijkheden voor toekomstige huisvesting van de campus. Daarnaast wordt de pilot en het haalbaarheidsonderzoek ondersteund door Regio West-Brabant met een subsidie vanuit het Onderzoek & Ontwikkelfonds.

Verbinden en inspireren

De campus vormt een belangrijke schakel in de verbinding tussen onderwijsinstellingen en ondernemers. ‘Als cluster hebben we een verbindende en een inspirerende rol’, licht Karin toe. ‘Dat begint al bij kinderen en jongeren laten zien wat de bedrijven hier doen en hoe groot de impact van de haven is.’ De leden van het cluster zijn daarin zelf ook actief. Zo ontwikkelt Kieboom, leverancier van scheepsmaterialen, het keuzedeel ‘Heffen en hijsen’ voor vmbo-leerlingen uit de regio. Een aantal andere bedrijven in het cluster werkt samen met studenten van Avans Hogeschool aan verschillende projecten. ‘Veel van zulke activiteiten kunnen we nu op de campus faciliteren. Dat verkleint de drempel om elkaar op te zoeken.’

“De campus is het ideale middel om het Werkendamse havencluster nog beter te profileren, toegankelijker te maken en de bedrijven verder te helpen in hun ontwikkeling”

Techniekpromotie

In het kader van techniekpromotie nodigt WMI ieder jaar alle basisschoolleerlingen uit de gemeente Altena uit voor een WERK-safari. ‘Dit jaar komen er 1200 leerlingen’, vertelt Karin. ‘Ze krijgen een rondleiding en doen workshops, bijvoorbeeld bruggen bouwen. Zo laten we zien hoe gaaf het is om met je handen te werken, en wat er allemaal mogelijk is.’ Ook voor ouders en decanen is dat vaak een eyeopener, merkt Karin. ‘We zoeken nog naar manieren om hen beter te bereiken. Ouders zijn tenslotte de grootste influencers van kinderen. En als decanen met eigen ogen zien hoeveel hier te doen is en hoe leuk dat is, zullen ze leerlingen sneller een studie in deze richting adviseren. Ze zijn vaak flabbergasted als ze hier komen kijken.’

Haven toegankelijker maken

Uiteindelijk moet de campus dé maritieme hotspot worden waar de drie o’s – onderwijs, ondernemers en overheid – samenkomen om te werken aan een toekomstbestendig maritiem cluster in Altena. ‘De campus is het ideale middel om het cluster nog beter te profileren, toegankelijker te maken en de bedrijven verder te helpen in hun ontwikkeling’, vat Karin samen. ‘Door hechtere samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven zorgen we voor meer instroom in het techniekonderwijs, goed ontwikkelde medewerkers en blijven we vooroplopen in innovatie.’

Het meest trots is ze op de onderlinge samenwerking van de ondernemers bij het opzetten van de campus. ‘Dat toont de kracht van ons cluster: de samenhang en betrokkenheid van onze leden. Ze hebben er alle 48 aan bijgedragen, van de financiering tot en met de inrichting van het pand. Daar ben ik ontzettend trots op.’

Meer weten over WMI en de haven van Werkendam? Op 30 juni en 1 juli zijn de Havendagen Werkendam, met onder meer workshops, een banenmarkt en activiteiten voor scholieren en studenten.

Samenwerkingsovereenkomst Inclusieve Haven: samen op weg naar een haven voor iedereen

Op 12 april 2023 ondertekenden Deltalinqs, Havenbedrijf Rotterdam, TNO en Maritime Delta de samenwerkingsovereenkomst Inclusieve Haven. Deze overeenkomst richt zich op het bevorderen van diversiteit en inclusief werkgeverschap in de Rotterdamse haven en is een direct resultaat van doorbraakproject 2 van de Human Capital Coalitie Energietransitie (HCCE). Naast de vier bovengenoemde partijen, werkt onder meer ook de gemeente Rotterdam mee aan dit doorbraakproject.

HCCE
De Human Capital Coalitie Energietransitie (HCCE) is een regionale samenwerking om het arbeidsmarktvraagstuk aan te pakken binnen het Haven Industrieel Cluster van Rotterdam. Hierbij zetten de samenwerkende partijen zich in om voldoende menskracht voor de energietransitie op te leiden, aan te trekken en te behouden, waardoor uiteindelijk ook de klimaatdoelen bereikt kunnen worden. Binnen HCCE bestaan er vijf doorbraakprojecten, waarvan het bevorderen van diversiteit en inclusief werkgeverschap er een is (doorbraakproject 2).

Inclusieve Haven
Doorbraakproject 2 heeft een looptijd van 7 jaar (tot 2030) en richt zich op het bevorderen van diversiteit en inclusief werkgeverschap in het Haven Industrieel Complex (HIC) van Rotterdam. Het resultaat op lange termijn is een inclusievere haven waarin het volledige arbeidspotentieel wordt benut. Een haven waarin organisaties wendbaar en resultaatgericht kunnen werken en hun eigen organisatie kunnen verrassen én verrijken.

Een greep uit de acties die uitgevoerd zullen worden:

  • Het mobiliseren van het management in het HIC om zich actief in te zetten voor diversiteit en inclusie.
  • Het oprichten van een Community of Practice waarin leren wordt gefaciliteerd door organisaties en experts op gebied van diversiteit & inclusie samen te brengen, instrumenten aan te bieden en sessies te organiseren. Hierbinnen wordt samengewerkt met de partijen 010 Inclusief en Voor Goed Agency.
  • Het organiseren van strategiematchsessies waarin samen met organisaties wordt gekeken naar waar ze staan en welke koers ze willen varen op gebied van diversiteit en inclusie.
  • Het in beeld brengen van verhalen van mensen: zowel waar het goed gaat, als waar het nog schuurt.

Samen toekomst maken
De samenwerkende partijen willen bewegen naar ondernemen met impact, inspirerend inclusief zijn, intrinsieke motivatie losweken en aandacht hebben voor de mens achter de werknemer. Zij willen samen met de organisaties in het cluster deze beweging maken. Kortom, samen toekomst maken.

Diversiteit en inclusiviteit zijn belangrijke speerpunten in de Regionale Maritieme Agenda. Ook hier wordt werkgeverschap van de toekomst centraal gesteld. Meer weten? Lees er alles over vanaf bladzijde 30 in de Regionale Maritieme Agenda.