tafels Maritime Delta Diner 2023

Maritiem ondernemerschap in tijden van transitie

- , door

tafels Maritime Delta Diner 2023Een terugblik op toen, de focus op de uitdagingen van nu en op koers naar de toekomst. Het jaarlijkse Maritime Delta-diner onderschrijft waarom samenwerking van alle tijden is. Om dit kracht bij te zetten werd het diner, dat dit jaar in de RDM Next Loods in Rotterdam plaatsvond, opgeluisterd door Femke Brenninkmeijer (Voorzitter Maritime Delta/ CEO NPRC) en Egbert Vennik (CEO Hendrik Veder Group). Welke inspirerende voorbeelden tonen leiderschap en doorzettingsvermogen, juist wanneer het echt spannend werd? Onder leiding van Edward Gilding (Programmamanager Maritime Delta) brachten paneldiscussies over het aantrekken en behouden van talent, werkgeluk en de energietransitie nieuwe inspiratie. Genoeg te doen!

Op maandag 13 februari kwam de top van de sector samen voor een kersverse editie van het Maritime Delta-diner. De ruim 100 genodigden uit de regionale markt, bestuurders, ondernemers en opiniemakers genoten van een sfeervol diner in de RDM Loods in Rotterdam, de broedplaats voor innovatie en onderwijs in de sector. De inzet: je uitspreken over de huidige uitdagingen en kansen tegen de achtergrond van de Regionale Maritieme Agenda.

Femke Brenninkmeijer opende de avond met een welkom waarin zij de kracht van het maritieme cluster benadrukte alsook het belang van regionale samenwerking. En dan vooral ook om de werknemers van nu en in de toekomst te vinden, aan te trekken en te behouden. Met een link naar de Ode aan het MBO van Nigel Sean riep zij op tot een Ode voor het Samen. Haar betoog vormde de inleiding voor de verdere gespreksrondes over het openstaan voor een meer diverse arbeidsmarkt en wat we als sterk maritiem cluster net een beetje anders kunnen doen.

Een veranderproces speelt in op zingeving

Het oudste familiebedrijf van Nederland, de Hendrik Veder Group, maakt van verandering echt werk. Na 477 jaar aan geschiedenis implementeert de Europese producent en distributeur van staalkabelproducten nu circulaire modellen. Egbert Vennik, CEO van het bedrijf, gaf aan dat duurzaamheid echt gaat over schaarste. Het is volgens hem de sterkste economische driver die er is. De onderneming sluit steeds meer aan op motivatoren van de jongere generatie door in te spelen op zingeving. “Lever die kabel aan het einde van je project nu bij ons in. Wij testen hem, refurbishen en als je hem nodig hebt, dan is hij klaar. In gesprekken met klanten komt alle creativiteit vrij en maak je van oude kabels opeens t-shirts waarop prijkt: “One robe, many lifetimes.” Dan heeft het personeel ook door dat het nut heeft wat je aan het doen bent.”

Human Capital: De mooiste weg naar voren is werken

Het structureel benutten van kansen en de opgave grote groepen jongeren aan de sector te binden en verbinden, maakte het Human Capital panel eensgezind. “De mensen komen niet vanzelf”, aldus Robert Simons (Wethouder Rotterdam). In zijn rol als ambassadeur van de haven spreekt hij bewoners uit de volkswijken van Rotterdam. “De jongens en meiden die niet helemaal gekwalificeerd zijn, kun je net dat laatste zetje geven door ze de mogelijkheid te bieden wat bij te leren.”

Fatimazhra Belhirch (CEO Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF) helpt vluchtelingen met een status naar passend onderwijs en werk. Ze deed een pleidooi na te denken over hoe je bepaalde groepen kunt aanspreken. Hoe kunnen we als sector aansluiten bij de kracht en kans van de statushouder? “Er is nog altijd een mismatch tussen vraag en aanbod. Dat gaat over het weten van de kansen in de sector, over het inclusief schrijven van vacatures en over het jezelf laten zien.”

Boudewijn Siemons (COO Havenbedrijf Rotterdam) kijkt in de volledige breedte naar wat de haven te bieden heeft, het hele ecosysteem. Voor het Havenbedrijf betekent Human Capital dan ook faciliteren. “Ik was laatst op de RWG (Rotterdam World Gateway). Er zit daar niemand meer in een kraan containers van het schip te halen, in de plaats daarvan zie je ze in een kantoor Tetris spelen achter een paar enorme schermen. Hij was helikopterpiloot en kon geen werk vinden, maar dit is precies waar hij goed in is. Dit soort verhalen moeten we uitdragen met elkaar. We zijn een onwijs gave werkomgeving, maar mensen hebben nog steeds het idee dat we kabels aan het sjouwen zijn. We hebben antropologen, sociologen, psychologen en diversiteit nodig om sterker te worden.”

Energietransitie: samen is het sleutelwoord

De groep aanwezigen verplaatsten zich van de loft naar de loods en daarmee werden de borden ook meteen verhangen naar de ambities vanuit het bedrijfsleven. Thecla Bodewes (Boegbeeld Topsector Water – DGA Thecla Bowedes Shipyards) schetste kort het recent ingediende groeifondsvoorstel Masterplan Maritiem en wees op het vinden van een dirigent in het orkest. “Hoe kunnen we een dirigent vinden, op een manier dat het speelt en gaat lopen. Dit staat of valt ook bij het inventariseren van de knelpunten.”

Geert de Jong (Commercial Director Damen Financial Services) zet in op elektrificatie van schepen. “Wij gaan naar de verschillende havens, bijvoorbeeld Rotterdam, en proberen onze schepen daarmee in te zetten. Van verkoop naar een servicemodel.”

Karen de Lathouder (CEO BP Nederland) ging in op een nieuwe verschuiving en zet vol in op waterstof en biobrandstof. Onderdeel daarvan is de oprichting van een nieuwe waterstofbranchevereniging. De Lathouder: “We vormen met de gehele keten de gesprekspartner voor de overheid, en internationaal laten zien wat Nederland kan op het gebied van waterstof. Tussen nu en 2030 investeren we 60 miljard in niet-fossiele brandstoffen. Van elke euro is dan de helft niet-fossiel.” Alice Krekt, één van de aanwezigen in de zaal, werd aangekondigd als nieuwe directeur van deze branchevereniging. Per 1 april 2023 zal zij de gehele keten daarin verzamelen en een gezicht vormen voor alles wat er nodig is op het gebied van waterstof. De ontwikkeling van de branchevereniging is een initiatief van een consortium van bedrijven die actief zijn in de productie, import, transport en inzet van waterstof.

Jong Haventalent 2023

Namens de jonge professionals waren Hanna Roukema (Commercial Manager bij ROG Ship Repair B.V.), Laurens Dourleijn (Projectmanager Sustainable Development bij Samskip),  Margriet Geluk (Supply Chain Engineer bij de NPRC en voormalig Jong Haventalent) aanwezig. Na een succesvolle campagne is Tomas van der Maarel Rotterdams Jong Haventalent 2023 geworden. Tijdens de Dag van de Haven op 21 december werd de manager Business Development bij RPPC-lid Broekman Logistics gekozen als opvolger van Margriet Geluk. Zijn missie is de besproken thema’s naar de jongeren toe te brengen. “Mijn rol is tweeledig. Enerzijds wil ik gastcolleges geven – niet uitsluitend op universiteit en hbo – maar juist ook op het mbo. Anderzijds moeten we het het verhaal online neerzetten. Daar zie ik een enorme kracht in!”

Voortvarend!

- door

2023 is voortvarend begonnen! Deze maand hebben vele maritieme bedrijven in Zuid-Holland – van rederijen, havenindustrie, werven, binnenvaartschippers tot leveranciers – hun duurzame ideeën ingediend voor het Just Transition Fund Rijnmond. En dat is goed nieuws voor zowel de energietransitie als voor een  (toekomstbestendige) economie in de regio.

De ingediende projecten voor dit subsidiefonds zijn erg divers: van schepen op alternatieve duurzame brandstoffen, nieuwe concepten voor energieopslag tot circulaire oplossingen die kritische grondstoffen wederom beschikbaar maken voor nieuwe toepassingen. Daarnaast is er in de energietransitie óók op nationaal niveau voortgang geboekt; het Maritiem Masterplan onder leiding van Nederland Maritiem Land, is onlangs ingediend voor het Nationaal Groeifonds. Met de serieuze ambitie van 150 emissieloze  schepen in 2030 en inzet op de ontwikkeling van de benodigde nieuwe vaardigheden en (digitale) kennis in de sector. Uiteraard zijn we voor zowel het Just Transition Fund als het Nationaal Groeifonds nog in afwachting van de definitieve beoordelingen cq toekenningen, maar de ambities uit de sector, en de omvangrijke samenwerking én inzet die achter deze voorstellen schuilgaan, stemmen al buitengewoon hoopvol.

Tegelijkertijd horen en zien we de huidige uitdagingen in de sector; van arbeidstekorten, beschikbaarheid van grondstoffen en onderdelen, tot de benodigde fysieke ruimte voor de energietransitie en ondernemerschap. Deze vraagstukken vragen dan om aandacht en een toenemende samenwerking tussen sector en overheid. Regionale (en nationale) partijen hebben zich vorig jaar gebundeld in de Regionale Maritieme Agenda. Een visie voor het cluster in 2030 en wat er in Zuid-Holland nodig is om deze doelstellingen te realiseren.

Op 13 februari aanstaande komt de top van het cluster bijeen voor het Maritime Delta Diner. Dit keer in de RDM Campus in Rotterdam. Bovenstaande  thema’s komen tijdens het diner uiteraard aan bod en er wordt met CEO’s, bestuurders en koplopers uit de sector gesproken wat dit aan (aanvullende) concrete inzet vereist.

Met de uitkomsten gaat Maritime Delta in samenwerking met de sector weer verder aan de slag. Het programma zet zich sinds 2012 in voor het versterken van het regionaal maritieme cluster. InnovationQuarter als regionaal ontwikkelingsmaatschappij coördineert dit en voert de gezamenlijke agenda met vele partners ook concreet uit. Dit doen we door onder meer netwerkactiviteiten te organiseren, regionale projecten (zoals voor het Just Transition Fund) te ondersteunen en te zorgen voor afstemming en kennisuitwisseling binnen en buiten het cluster. Dit uiteraard in nauwe dialoog met de sector en onder aansturing van het Maritime Delta-bestuur. Een richtinggevende groep uit de sector van ondernemers, branche, overheid en onderwijs.

Voor 2023 staan er vanuit Maritime Delta al verschillende activiteiten gepland zoals de Duurzame Tour en de Maritime Student Challenge. Voor een actueel overzicht van inzet en activiteiten verwijs ik graag naar de website en nieuwsbrief. Heeft u ideeën of ambities om te versnellen rond thema’s uit de Regionale Maritieme Agenda? Neem dan contact met mij of het team op.

Edward Gilding
Programmamanager Maritime Delta

Pieter Boersma Maritime Delta

Interview Pieter Boersma over Innovatie Roadmap Duurzaam Varen

- door

Pieter Boersma Maritime Delta

Binnen Smart Delta Drechtsteden werken Economic Development Board, Deal Drecht Cities en InnovationQuarter samen aan vijf Innovatie Roadmaps voor de regio Drechtsteden. Eén van de programma’s die tot stand konden komen dankzij de Regio Deal Drechtsteden-Gorinchem is de roadmap Duurzaam Varen. De roadmaps hebben als doel om innovaties concreet te maken en deze te versnellen. We spraken Pieter Boersma, die zich als Business Developer bezighoudt met de Roadmap Duurzaam Varen, het eerste thema uit de Regionale Maritieme Agenda. Hierin wordt samengewerkt met bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen.

Roadmap Duurzaam Varen
De maritieme energietransitie heeft grote consequenties voor de maritieme sector en de binnenvaart in het bijzonder. Zowel regionaal, provinciaal als landelijk zullen op korte termijn maatregelen genomen moeten worden om emissies terug te dringen in lijn met Green Deal ambities en Fit for 55 doelstellingen.

Boersma vertelt dat hij zich samen met bedrijven, kennisinstellingen en de overheid richt op de transitie naar een duurzame binnenvaart. Hierbij gaat het onder andere over droge ladingschepen, containerschepen en river cruise tot klein openbaarvervoer schepen. Het doel om in 2030 150 emissieloze binnenvaartschepen gerealiseerd te hebben, is een uitdaging waar met alle betrokkenen waaronder verladers, werven en andere specialisten, hard aan wordt gewerkt. De energietransitie roept veel vragen op zoals “Kan ik het betalen? Welke vorm van energie moet ik kiezen? Hoe zit het met de regelgeving en hoe gaat het bunkeren in zijn werk?”

MKB – Katalysatorfonds Drechtsteden
Er zijn diverse subsidieregelingen waaronder ook regionaal. Vanuit het MKB – Katalysatorfonds Drechtsteden worden grote en kleine initiatieven mogelijk gemaakt die bijdragen aan een emissieloze scheepvaart. Inmiddels hebben diverse start- en scale-ups succesvol gebruik gemaakt van deze regeling.

Kickstart Refit Alliantie Binnenvaart, slim samen verduurzamen

Dat de maritieme energietransitieopgave er één is om met elkaar op te pakken, is volgens Boersma duidelijk. Er is versnippering in de sector met betrekking tot aanpak, de keuze van en de weg richting volledig zero-emissie varen en de verdere integratie van digitalisering en automatisering. De transitie moet sneller en vraagt om duidelijkheid en transparantie in afwegingen en keuzen. Energiedragers, kosten/baten, beschikbaarheid van mensen en middelen, emissiewet- en regelgeving, financiering en mijn toekomstige vaarprofiel zijn aspecten die de uiteindelijke verduurzamingskeuze beïnvloeden. Voor grote delen van de sector is nu geen optimale keuze te maken, de tijd gaat dringen en een onvoldoende organisatie van de sector werkt kostenverhogend.

Voor dit kwartaal staat een kickstart van de Refit Alliantie Binnenvaart op de planning. Ingezet wordt om op basis van open innovatie waarde te creëren voor reders en verladers die werkgelegenheid waarborgen voor de werven en de toeleverende industrie. Want dat de maritieme binnenvaartsector een belangrijke sector is met ruim 4.000 bedrijven en 15.000 werknemers en een gerelateerde maakindustrie met enkele duizenden werknemers, mag duidelijk zijn. Deze sector kan en moet een belangrijke bijdrage gaan leveren in de vervangingsopgave van de binnenvaart. Tegelijkertijd is er nog veel onduidelijk over de energiedragers van de toekomst en welke regelgeving hierop van toepassing is. Maar als de havens binnen een paar jaar al extra eisen gaan stellen, is de urgentie voor een emissieloze scheepvaart groot.
De Refit Alliantie Binnenvaart werkt aan een gestandaardiseerde, opschaalbare en flexibele oplossing voor kleine en grote vaarafstanden, haalbaar en betaalbaar, samen met de belanghebbenden. Hierbij gaan we uit van elektrificeren in combinatie met een slimme range extender die onzekerheid over de energiedrager(s) en een groter vaarprofiel kan wegnemen.

Opleidingen en scholingstrajecten, mensenwerk!
In de energietransitie is een cruciale rol weggelegd voor onderwijs en om- en bijscholing. Gericht op de huidige medewerkers maar ook gericht om jongeren te interesseren in de carrièremogelijkheden binnen de maritieme industrie. Hierbij speelt het mbo en hbo een cruciale rol in samenwerking met het wo. De werven en de toeleveranciers gaan meer dan nu de vraagsturing op gang brengen.  Over welke vaardigheden en kennis moeten de werknemers van nu en in de toekomst beschikken. Zo wordt in de regio Drechtsteden met de Dordrecht Academy (Dordrecht Academy is een samenwerkingsverband van meerdere hogescholen: de Hogeschool Rotterdam, InHolland en Christelijke Hogeschool Ede) gekeken naar het verder ontwikkelen van een Maritieme Energietransitie leerlijn in samenwerking met het bedrijfsleven. Inmiddels zetten drie studenten van de Hogeschool Rotterdam enthousiast hun tanden in het businessmodel van de Refit Alliantie Binnenvaart. Zo stimuleren we ook met stage- en afstudeeropdrachten om een bijdrage te leveren aan de energietransitie.

Alternatieve vormen van financiering
Naast de technische component en de opleidingscomponent, wil de Refit Alliantie Binnenvaart alternatieve vormen van financiering mogelijk maken om op grotere schaal te investeren in verduurzaming van de binnenvaart. Naast een duurzaam operationeel schip heeft de “levensduurverlenging” ook een positief effect op de circulaire waarde. Banken en financieringsfondsen zijn terughoudend in investeringen in de ‘oude’ economie maar wel bereid om in verduurzaming te investeren. Daarom werkt de Refit Alliantie aan het bouwblok innovatieve financiering als aantrekkelijke propositie voor schipper/reder/eigenaar en de financierende instantie(s).   Gedacht kan worden aan leaseconstructies voor accu’s of andere energiedragers (energy as a service) zodat de schipper zich kan blijven concentreren in dat waar hij goed in is en plezier in heeft. En zo wordt hij niet gedwongen om een keuze te maken die in de toekomst de ‘verkeerde’ keuze kan zijn.

Aansluiting op nationale initiatieven
Boersma geeft aan dat het van essentieel belang is om samen te werken, kennis van buiten te benutten en te delen waar mogelijk. Zowel op regionaal, nationaal als Europees niveau pleit dit om de informatie die in projecten opgedaan wordt nog beter te implementeren in de praktijk om de maritieme energietransitie te versnellen.

Oproep voor deelname
Boersma pleit om de maritieme energietransitie als kans te benutten voor de toekomst van de binnenvaart en de scheepsbouw in Nederland in het bijzonder. Ben je onderdeel van de maritieme keten en wil je op basis van open-innovatie een actieve bijdrage leveren aan de maritieme energietransitie, laat het dan weten en mail Pieter Boersma.

Speerpunten Human Capital binnen Maritime Delta

- door

Eén van de vijf thema’s van de Regionale Maritieme Agenda om internationaal koploper te blijven binnen de sector, is Human Capital. Het afgelopen jaar is hard gewerkt om de eerste stappen te zetten aan de realisatie van de aanbevelingen die op dit gebied in de Regionale Maritieme Agenda gedaan zijn. Ook vanuit Maritime Delta hebben we op dit onderwerp al veel gedaan. De maritieme sector kampt al jaren met een tekort aan personeel en het tekort is inmiddels zo opgelopen dat orders soms moeten worden afgehouden. Reden om onze inzet op Human Capital de komende periode te intensiveren. We nemen je graag mee in de activiteiten die we al doen en hoe je zelf kan bijdragen binnen dit thema.

Human Capital kaart

We hebben in 2022 een overzicht gemaakt van alle Human Capital initiatieven die in de Maritime Delta regio spelen. Dit zijn er ongeveer 70. Dit geeft aan dat de behoefte en urgentie van en bij bedrijven en organisaties groot is. Door deze initiatieven inzichtelijk te maken,  kunnen we zien dat er veel inzet  binnen het maritieme en havencluster is op het aantrekken van talent en het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden. We zien echter minder initiatieven die zich richten op een toekomstgerichte (en toekomstbestendige) arbeidsmarkt en diversiteit en inclusie. Het komende jaar zullen wij vanuit Maritime Delta daarom extra aandacht besteden aan wat nodig is voor  een toekomstbestendige arbeidsmarkt met aandacht voor diversiteit en inclusie. Een arbeidsmarkt waarbij werknemers en werkgevers zich bewust zijn dat in de toekomst andere vaardigheden en een andere manier van denken nodig zijn om te blijven innoveren.

 

Ontwikkeling Kennis en vaardigheden

Om de transitie naar duurzaam varen en de digitalisering van de sector goed door te komen, focust het Maritiem TechPlatform zich op kennis en ontwikkeling van vaardigheden van de toekomst. Maritime Delta is betrokken bij dit project door aansluiting met de markt en innovatieve oplossingen te faciliteren.

Daarnaast hebben wij enkele jaren de Maritime Delta Student Challenge georganiseerd. Studenten van het Da Vinci College en Scheepsvaart en Transport College (STC Group) gaan hierin samen aan de slag met een challenge van een maritiem bedrijf. Zo komen de studenten in aanraking met deze bedrijven en  wordt tegelijkertijd de kennis van de sector vergroot. Ook de samenwerking tussen student en bedrijf wordt op een speelse en innovatieve manier bevorderd. Bedrijven en studenten waren beiden enthousiast en daarom is besloten dat de Challenge een onderdeel wordt van het Maritiem TechPlatform. Zo wordt het oplossen van challenges als onderwijsmethode gestimuleerd en blijft een structurele ontmoeting tussen student en bedrijfsleven gewaarborgd. Tijdens de editie van 2023 worden daarom ook docenten betrokken en neemt het projectteam van het MTP de organisatie op zich. Meer weten over de Maritime Student Challenge die 24 maart 2023 plaatsvindt of wil je deelnemen aan de meet en greet?  Klik dan hier.

Ontwikkeling Human Capital strategie met Nederland Maritiem Land (NML)

In de Regionale Maritieme Agenda wordt benadrukt dat samenwerking op Human Capital op landelijk niveau essentieel is om tot regionale oplossingen te komen. Deze bevinding werd door NML  gedeeld en zijn we gezamenlijk aan de slag gegaan. Samen met een kernteam van de Human Capital Council zijn we gestart om een visie voor 2030 te schrijven, obstakels in kaart te brengen en aanbevelingen te formuleren. NML zal met deze strategie de aanbevelingen concreet maken door in een jaarplan de te nemen acties te prioriteren.

Inclusiviteit en diversiteit

Door het oude imago van vuil en zwaar werk, werkt er nog maar een beperkt aantal vrouwen in de maritieme industrie, tenminste, dat is de algemene gedachte. Ook het aantal medewerkers met een allochtone achtergrond is nog zeer beperkt. Daarnaast is er een groeiende krapte op de arbeidsmarkt die bedrijven raakt. Veel bedrijven willen wel “divers” personeel aantrekken maar lopen tegen meerdere uitdagingen aan. Ze weten niet waar ze deze mensen moeten vinden, weten niet hoe hen te selecteren of weten ze niet te behouden als ze gevonden en aangenomen zijn. Voor die laatste uitdaging is in 2022 het project In de haven en maritieme sector is werk voor iedereen! geïnitieerd. In dit project worden bedrijven gescand op inclusie en diversiteit binnen de bedrijfscultuur, hoe welkom voelt iedereen zich binnen een organisatie? Door de scan, ontwikkeld door TNO, krijgen bedrijven antwoord op de vraag “hoe inclusief is mijn bedrijf eigenlijk?”. Een inclusieve bedrijfscultuur is randvoorwaardelijk voor het behoud van personeel, in het bijzonder “divers” personeel. Vervolgens kunnen bedrijven, onder begeleiding, aan de slag om hun cultuur aan te passen en inclusiever te maken. In januari 2023 is het project ondergebracht en ingediend met het Human Capital Coalitie Energietransitie voor het Just Transition Fund. Bij gunning wordt het project samen met de markt en onder leiding van Deltalinqs verder ontwikkeld en uitgerold.

Naast dit project gaan we ons als Maritime Delta zelf dit jaar focussen op sociale innovatie waar diversiteit en inclusie een onderdeel van is. Zo nemen we de tijd om met een goede visie en concrete activiteiten  de sector te komen.

Aankomende evenementen

Daarnaast werken we met meerdere partners samen om activiteiten te organiseren. Op 8 maart organiseren we samen met WISTA een evenement op internationale vrouwendag en op 17 april samen met TKI Maritiem een event over diversiteit en inclusie, meld je aan!

Meepraten over de human capital agenda?

Ontbreekt jouw Human Capital initiatief op de kaart of ken je een initiatief dat zeker niet mag ontbreken? Wil je meepraten en -denken over de invulling van de Regionale Maritieme Agenda? Wil je mee doen aan het project “In de maritieme sector is er werk voor iedereen!”? Laat het ons weten en neem contact op met Tessa Luijben.

 

Fatimazhra Belhirch, directeur Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF, over maritieme sector als aantrekkelijke en inclusieve werkgever

- door

Op het eerste gezicht is ze een onverwachte spreker op het aankomende Maritime Delta Diner: Fatimazhra Belhirch is directeur-bestuurder van Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF en voormalig rechterhand van ministers Lilianne Ploumen en Sigrid Kaag. Toch heeft ze al van kinds af aan een band met het maritieme. Ze groeide op in Rotterdam en Capelle aan den IJssel, ‘met de Wereld Havendagen en een uitzicht op de Rotterdamse skyline.’ Op 13 februari spreekt ze tijdens het jaarlijkse diner over inclusiviteit en diversiteit in het maritieme cluster. Hoe kan de sector zich profileren als aantrekkelijke werkgever voor gevluchte professionals en studenten?

In haar vijftien jaar bij het ministerie van Buitenlandse Zaken maakte Fatimazhra tal van handelsmissies mee met offshoregiganten als Van Oord en Boskalis. ‘Dan zie je Nederland echt als water- en innovatieland en als expert op het gebied van havens, windparken en scheepvaart’, zegt ze via een videoverbinding vanuit haar kantoor in Utrecht. ‘Daarmee hebben we de wereld veroverd en tegelijkertijd veel andere landen geholpen. Het is een sector waarin veel gebeurt, met op dit moment de energietransitie en de waterstofdiscussie.’

Diversiteit en inclusiviteit

Al van jongs af aan vormen maatschappelijke betrokkenheid en gelijkheid haar persoonlijke drijfveren. ‘Ik vind het belangrijk om mensen op waarde te schatten, dat we iedereen op dezelfde wijze behandelen en gelijke kansen bieden. Zeker nu de kloof tussen arm en rijk groeit. Anders raken verschillende groepen steeds meer van elkaar verwijderd.’ Ze ziet werk als middel om die kloof te verkleinen. ‘Werk maakt het mogelijk om een duurzaam leven op te bouwen, om kinderen goed te verzorgen en te onderwijzen. Daarom moet iedereen de kans krijgen om passend en waardig werk te doen.’

Vanuit die overtuiging zet ze zich al ruim twintig jaar in voor de thema’s diversiteit en inclusiviteit. In het begin vooral gericht op vrouwen, later ging haar aandacht ook naar andere groepen die met ongelijkheid te maken krijgen. Bijvoorbeeld mensen met een beperking, een lagere sociaal-economische positie en LGBTQ+’ers. ‘Ik kan erover meepraten’, vertelt ze. ‘Bij Buitenlandse Zaken werd er weleens tegen me gezegd dat ik een dubbel rugnummer heb, als vrouw met een Marokkaanse achtergrond. Je moet sterk in je schoenen staan om je daardoor niet uit het veld te laten slaan.’

Brede en positieve benadering

Bijna een jaar geeft Fatimazhra nu leiding aan het UAF, de oudste onafhankelijke vluchtelingenorganisatie van Nederland, die in 2023 haar 75-jarig bestaan viert. De stichting behartigt de belangen van gevluchte professionals en studenten, en helpt ze met advies, begeleiding en financiële steun hun studie of carrière in Nederland voort te zetten. Fatimazhra ziet er in de praktijk waar mensen die huis en haard achterlieten tegenaan lopen in hun zoektocht. En wat werkgevers kunnen doen om die obstakels te verlagen.

‘De grootste drempels zijn de taal en diploma’s’, geeft ze aan. ‘Ik ben voorstander van inburgeren – taal is essentieel om een bestaan op te bouwen – maar ik raad werkgevers aan om het gesprek aan te gaan met mensen die de taal nog onvoldoende beheersen. Kijk wat iemand te bieden heeft. Bovendien leer je de taal het snelst in de praktijk, op de werkvloer. Oekraïense vluchtelingen lieten dat duidelijk zien. Veel van hen kregen meteen werk, terwijl ze amper Nederlands spraken. Daardoor ontstond bij andere vluchtelingen een gevoel van ongelijkheid. Het toont onze blinde vlek: er is te weinig bewustzijn van de ongelijke behandeling van verschillende mensen.’

Denken in kansen

Een positievere benadering ziet Fatimazhra als belangrijkste stap naar de oplossing. ‘Denken in kansen in plaats van drempels’, specificeert ze. ‘Zie vluchtelingen niet als last, maar als verrijking van de samenleving. Naast dat de mensenrechtengedachte van ons vraagt ze een veilige plek en een nieuw bestaan te bieden, brengen ze veel kennis, ervaring en talenten mee. Als wij ze de ruimte geven om te groeien en te aarden, kunnen ze daarmee uitkomst bieden op de krappe arbeidsmarkt.’

Vacatureteksten ziet ze daarin als een verbeterpunt. ‘Die zijn vaak ouderwets geschreven, met veel details en competenties. Dat maakt een baan minder toegankelijk voor bijvoorbeeld vrouwen, biculturelen en mensen met een vluchtelingenachtergrond, die over het algemeen bescheidener zijn. Vacatures moeten bewuster en inclusiever worden opgesteld. En werkgevers zouden meer moeten kijken naar vaardigheden en ervaringen: wat kan iemand? Wat brengt iemand mee?’

Leer-werktrajecten

Om meer gevluchte professionals aan het werk te krijgen, gaat het UAF in gesprek met ondernemers en organisaties. ‘We helpen ze zich toegankelijk op te stellen en een aantrekkelijke werkgever te zijn voor vluchtelingen. Bijvoorbeeld door bewustzijn van obstakels te creëren en samen met bedrijven en onderwijsinstellingen leer-werktrajecten op te zetten. Door zulke trajecten kunnen gevluchte professionals sneller aan het werk en een duurzaam leven opbouwen.’

Ook voor de maritieme sector zouden zulke trajecten lonen, verwacht Fatimazhra. ‘Bij het maritieme denken mensen al snel aan fysiek zwaar werk, terwijl er ook kantoorbanen zijn. Het helpt om een ambassadeur over het werk te laten vertellen en mensen het in de praktijk te laten ervaren. Met samenwerkingsverbanden als Maritime Delta kunnen we nog sneller leer-werktrajecten opzetten en drempels verlagen. Zij voorzien ons van relevante informatie over de behoeften en kansen die er liggen.’

Top als rolmodel

Op de uitnodiging voor het Maritime Delta Diner in Rotterdam zei de bevlogen bestuurder meteen ja: ‘Ik ben trots op de havenstad.’ Tegelijkertijd heeft ze een belangrijke boodschap aan de aanwezigen. ‘De top fungeert als rolmodel voor het management en de werkvloer. Een goede bestuurder is zich daarvan bewust en weet wat er speelt in de hele organisatie. Dat maakt je betrokken. Een D&I-officer (diversiteit & inclusie, red.) aannemen of checklist afvinken is niet genoeg. Je moet intrinsieke waarde hechten aan een divers team, waarin iedereen zichzelf kan zijn.’

Dat zegt ze niet alleen vanuit het perspectief van de werkzoekenden. ‘Het is bewezen dat een diverse groep betere beslissingen neemt dan een meer homogene groep. Daarmee heb je uiteindelijk meer kans op succes en een positief resultaat onder aan de streep. Ik raad managers daarom altijd aan om in gesprek te gaan met medewerkers, en ruimte te maken voor kritiek en openheid. Zo creëer je veiligheid en versterk je het interne draagvlak voor diversiteit en inclusiviteit.’

Ze sluit af met een positieve visie op dat draagvlak. ‘Volgens de kranten is het ver te zoeken, maar in de praktijk merk je dat het besef groeit dat we asielzoekers vanaf dag één moeten laten meedoen. Ze hebben een enorme tocht achter de rug en kunnen niet wachten om hier een nieuw leven op te bouwen. Het is aan ons om ze op waarde te schatten, en daarvoor is moreel en verbindend leiderschap vanuit de top van bedrijven en organisaties nodig. Dat bewustzijn wil ik vergroten, en daarmee de eigenwaarde van mensen die hier opnieuw beginnen.’

Het Maritime Delta Diner vindt plaats op 13 februari 2023.

PortXL Maritime Delta

Decarbonisatie-innovators rondden 7e editie van PortXL acceleratieprogramma af

- door

In december kwamen alle partners van PortXL bij elkaar in het RDM Innovation Dock in Rotterdam als afsluiting van het PortXL acceleratieprogramma 2022. Tijdens deze editie werd aan 13 oplossingen gewerkt waarvan al zeker is dat tien een vervolg krijgen met reeds getekende contracten. Van vliegwielontwerpen die oorspronkelijk bedoeld waren voor ruimteoperaties tot offshore windturbinevlotters die nu ook dienst doen als waterstofopslag. PortXL is een acceleratieprogramma dat start-ups en scale ups koppelt aan het bedrijfsleven om innovaties versneld tot stand te brengen. En ook in 2022 is dat weer gelukt!

Toekomstige samenwerkingen

Tijdens de PortXLShake Down (het traditionele eindevenement van het programma) presenteerden  bedrijven hun reis en hoogtepunten in de afgelopen drie maanden van het PortXL-programma. Corporate vertegenwoordigers van het Havenbedrijf Rotterdam, Van Oord, Gemeente Rotterdam, Shell, Damen, Boskalis, Ampelmann, InnovationQuarter, Deltares, SPEED en Provincie Zuid-Holland sloten zich aan om samenwerkingen te ondertekenen.

Decarbonisatie-innovators rondden 7e editie van PortXL-acceleratieprogramma 2022 af

In december kwamen alle partners van PortXL bij elkaar in het RDM Innovation Dock in Rotterdam als afsluiting van het PortXL acceleratieprogramma 2022. Tijdens deze editie werd aan 13 oplossingen gewerkt waarvan al zeker is dat tien een vervolg krijgen met reeds getekende contracten. Van vliegwielontwerpen die oorspronkelijk bedoeld waren voor ruimteoperaties tot offshore windturbinevlotters die nu ook dienst doen als waterstofopslag. PortXL is een acceleratieprogramma dat start-ups en scale ups koppelt aan het bedrijfsleven om innovaties te versneld tot stand te brengen. En ook in 2022 is dat weer gelukt!

Dit zijn de 13 deelnemers aan het programma in 2022:

  1. CleanSubSea, Australië
    Hun Envirocart™-systeem maakt de verwijdering, opvang, insluiting en filtratie van marine biofouling van de romp van een schip mogelijk in het water zonder de aangroeiwerende verf te beschadigen of het omringende marine milieu te vervuilen. Er wordt geen brandstof of tijd verspild aan het rijden naar een droogdoklocatie.
  2. QuinteQ, Nederland
    Vliegwielenergieopslagtechnologie gebaseerd op Boeing-ontwikkelingen. Deze kan tot een vijftienvoudige verbetering leiden van energieopslag en is toepasbaar in energiesystemen en -netwerken wereldwijd, en levertmeer dan 50 keer financieel rendement op voor investeerders. Er wordt gebruik gemaakt van geavanceerde materialen met een hoge treksterkte waardoor ze verbeteringen in de energiedichtheid kunnen realiseren die de ontwikkelingen in de batterijtechnologieën ver overtreffen.
  3. Ensemble Analytics, Verenigd Koninkrijk
    Platform voor havens dat gegevens verwerkt en gedetailleerd advies geeft voor real-time besluitvorming over personeelstoewijzing, training en investeringen. Efficiënte besluitvorming kan schepen ongeveer acht procent sneller doen draaien, de uitstoot in de haven verminderen en de lokale luchtkwaliteit verbeteren.
  4. Conexbird, Finland
    Hardware voor trillingsanalyse ondersteund door een softwarecomponent, ontworpen voor montage op container spreaders en bestand tegen de zware omstandigheden waar aan spreaders worden blootgesteld.
  5. Mathclick, Italë
    Op AI gebaseerde oplossingen om aquatische gegevens te interpreteren en te voorspellen.
  6. Finsulate, Nederland
    Revolutionair antifouling product waarbij niet langer verf nodig is. In plaats daarvan wordt een milieuvriendelijke, fysiek klevende barrière op de romp aangebracht met een verwachte levensduur van 5 jaar.
  7. Psiori, Duitsland
    Creëert Crane AI, die 3D-scans van de inventaris en de omgeving maakt en camera’s die de positie van de lading detecteren. Dankzij deze technologie kan de kraanmachinist fouten vermijden of trainen voor speciale gebeurtenissen.
  8. DecisionHall, Nederland
    Brengt belanghebbenden met een wereldwijd bereik bij elkaar die de nieuwste Digital Engineering-technieken gebruiken om de risico’s, kosten en tijd die nodig zijn om complexe projecten op het gebied van duurzaamheid en klimaatbestendigheid te realiseren, aanzienlijk verminderen.
  9. Rombit Studio, België
    Co-creëert innovatieve en duurzame digitale producten die waarde creëren en de efficiëntie voor klanten verhogen. Door digitalisering en voorspellende analysetechnologie toe te passen, verbindt het bedrijf apparaten en platforms met bestaande infrastructuur.
  10. Noble Gas Systems, Verenigde Staten
    Richt zich op het ontwikkelen van veilige en lichtgewicht opslagsystemen voor gecomprimeerd gas. Onlangs heeft het bedrijf zijn nieuwste generatie aanpasbare gastanks gedemonstreerd. Deze kunnen worden geconfigureerd in bestaande voertuigarchitecturen.
  11. MayMaan, Verenigde Staten
    Creëert motortechnologie die wordt aangedreven door 70% water en 30% ethanol. De technologie is ontworpen om de operationele kosten systematisch te verlagen en om de ecologische voetafdruk aanzienlijk te verkleinen.
  12. GBMS, Nederland
    Richt zich op het ontwikkelen van systemen die het aantal verloren containers op zee moeten verminderen. Bij GBMS worden waarschuwingssystemen ontwikkeld door inzicht te krijgen in scheepsbewegingen, fysica, software en ontwikkeling van sensortechnologie.
  13. 12toZero, Nederland
    Het ontwikkelen van een unieke drijvende windfundering die speciaal is ontworpen om drijfvermogen en waterstofopslag in één constructie te combineren. De combinatie van deze functies in één platform vormt de basis voor een betrouwbare waterstofvoorziening voor het koolstofvrij maken van maritieme toepassingen en havengebaseerde industrieën.

     

Pictures by Marc Nolte

Maritime Student Challenge 2023

- door

Op 24 maart 2023 organiseert het Maritiem Tech Platform (MTP) de Maritime Student Challenge in de Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht. Dit jaarlijkse evenement is voor ons netwerk van bedrijven hét aangewezen moment om in contact te komen met studenten en om jongeren te interesseren voor een toekomst in de maritieme sector!

De Maritime Student Challenge is dit jaar speciaal gericht op 2e jaars en 3e jaars studenten die een technische mbo-opleiding volgen op het STC of het Da Vinci College. Daarnaast zullen ook studenten van de opleiding Software Developer deelnemen. Tijdens dit evenement komen zij op een informele manier in aanraking met maritieme innovaties en innovatieve technieken en leren ze direct wat zij met hun opleiding kunnen bijdragen in onze mooie sector.

Challengers

Wil jouw bedrijf gericht in contact komen met deze toekomstige technische vakmensen en heb je een vraagstuk waar je de hulp van studenten bij kunt gebruiken? Meld je dan aan als Challenger. Een challenge moet gaan over een actueel, technisch en praktisch vraagstuk op het gebied van digitalisering, energietransitie, autonoom varen of circulaire economie. Wil jouw bedrijf deelnemen als Challenger maar heb je nog geen praktisch vraagstuk klaarstaan? We helpen je graag met het concreet maken van jullie challenge.

Match & Greet

Geen challenge, maar wel de wens om studenten te ontmoeten en de stagemogelijkheden in jouw bedrijf onder de aandacht te brengen? Schrijf je dan in voor de Match & Greet. Tijdens de Match & Greet krijg je de tijd en mogelijkheid om geïnteresseerde studenten te spreken en te enthousiasmeren voor jouw bedrijf en de maritieme sector.

Deelnamekosten

Deelnemen als Challenger kost € 750,- excl. BTW
Deelnemen aan de Match & Greet kost € 400,- excl. BTW

Meer informatie

Heb je interesse om deel te nemen of wil je meer informatie?
Kijk op: www.maritiemtechplatform.nl
Meld je interesse of deelname aan bij Audrey Rost-Ernst, kwartiermaker van de Maritime Student Challenge. Telefoon: 06-30962305 of mail: a.e.w.g.ernst@stc-r.nl

 

Verena Ohms, bestuurssecretaris NML: ‘Nu is het moment om over je schaduw heen te springen’

- door

Ze werkt pas anderhalf jaar bij netwerkorganisatie Nederland Maritiem Land (NML), maar staat al voor een grote opgave. Bestuurssecretaris Verena Ohms is de aanvoerder van de Human Capital Agenda, een onderdeel van het Maritiem Masterplan, waar verschillende maritieme organisaties momenteel hard aan werken. Het Masterplan is een voorstel om de transitie naar een emissievrije scheepvaart te versnellen. ‘De sector is vrij versnipperd’, merkt ze. ‘Om de juiste keuzes te maken, die het maritieme cluster op lange termijn vooruit helpen, zoek ik steeds een balans tussen de vele verschillende belangen.’

Stichting NML zet zich in voor een duurzame blauwe economie en een verbonden maritieme sector. Een sector die met een toegevoegde waarde van ruim 56 miljard euro en 550.000 werkenden van groot belang is voor Nederland. Met een kleine club is Verena de aanvoerder van de Human Capital Agenda in het Maritiem Masterplan. Daar heeft ze uitgesproken ideeën over, maar haar interesses reiken verder dan het menselijke kapitaal. We vroegen de van oorsprong Duitse biologe wat haar drijft, hoe ze in de maritieme sector belandde en wat ze wil bereiken.

Waarom is het Maritiem Masterplan nodig?

‘We moeten de sector in korte tijd zoveel mogelijk klimaatneutraal maken om de klimaatdoelen voor 2030 en 2050 te halen. Als dat lukt, maakt ons dat minder afhankelijk van andere landen voor onze energiebehoefte en verstevigen we onze concurrentiepositie. Maar daarvoor zijn technologische innovaties en voldoende gekwalificeerd personeel nodig. Tegelijkertijd heeft iedereen te maken met personeelstekorten. Dus als de maritieme sector mensen aantrekt, zijn er minder voor de zorg en het onderwijs. Daarom moeten we de oplossing vooral zoeken in efficiënter en slimmer samenwerken, om zo de arbeidsproductiviteit te verhogen.’

“Het Maritiem Masterplan moet mensen in de sector wakker schudden.”

 ‘Door structureel kennis met elkaar te delen en van elkaar te leren, voorkom je dat ieder voor zich het wiel moet uitvinden. En dat vergroot de kans om onze internationale concurrentiepositie te behouden en te verstevigen. Het Maritiem Masterplan is daarvoor een lakmoesproef en moet mensen wakker schudden: nu is het moment om je nek uit te steken. Anders missen we de kans om voorop te blijven lopen.’

Wat moet er gebeuren om dat voor elkaar te krijgen?

‘De meeste maritieme organisaties zijn vooral aan het overleven en te veel bezig met de waan van de dag, waardoor ze weinig vooruitkijken. Voor langetermijndoelen moet je offers brengen en over je eigen schaduw heen springen. De kosten gaan voor de baten uit, en de uitdagingen waar we voor staan vragen om een gezamenlijke aanpak. Het Masterplan brengt de noodzaak van samenwerken onder de aandacht. Die cultuurverandering is de grootste uitdaging. Want wie gaat wat doen? Wij kunnen onze leden geen taken opleggen, de beweging moet van binnenuit komen. Daarmee is het Masterplan ook een sociaal transitieplan.’

Welke veranderingen zijn er volgens jou nodig op het gebied van human capital?

‘De maritieme sector is weinig divers, met maar zo’n 20 procent vrouwen. In mijn eerdere baan bij een adviesraad voor de visserij werkte ik altijd met mannen. Daar heb ik zelf gelukkig nooit last van gehad, ik ben nooit benadeeld als vrouw, maar van verhalen van jonge, vrouwelijke beroepsgenoten weet ik dat ik best verwend ben. Hetzelfde geldt voor mensen met andere achtergronden. Er heersen soms vooroordelen, en niet alle beleidsadviseurs hebben een even goed beeld van wat zich op de werkvloer afspeelt. Ook op dat gebied is een cultuurverandering hard nodig.’

Wat maakt dat je je hiervoor wilde inzetten vanuit NML?

‘Dat komt eigenlijk door de loop van mijn carrière. Ik begon als wetenschapper in de biologie, maar wilde een bredere kijk op de wereld ontwikkelen in plaats van inzoomen op zo’n klein aspect. Om mijn blik te verbreden ging ik aan de slag als bestuurssecretaris bij de Pelagic Advisory Council, waar ik voor het eerst in aanraking kwam met de maritieme wereld.’

 “Ik vraag me altijd af wat de beste keuze is voor het geheel, voor de lange termijn. Een uitdaging in zo’n versnipperde sector.”

‘Ik zat er zesenhalf jaar goed op m’n plek, maar via de MBA naast mijn baan kwam ik in contact met de Rotterdam School of Management. Interessant, want ik hou van lesgeven en werken met studenten. Ik ging er aan de slag als operationeel directeur van het Erasmus Centre for Leadership en docent in leiderschapstrainingen. Al snel miste ik ook daar het contact met de industrie. De trainingen gingen over vaardigheden; ik wilde bezig zijn met de inhoud. Ik zag de vacature van NML voorbijkomen en dacht: dit past bij me. Mensen uit mijn visserijverleden die ik ernaar vroeg, waren ook meteen enthousiast.’

Wat sprak je zo aan?

‘Vooral het contact met verschillende stakeholders. Als netwerkorganisatie ben je de verbindende schakel tussen alle maritieme bedrijven, organisaties en overheidsinstellingen. Iedereen heeft z’n eigen belangen en daar moeten wij constant een balans in vinden. Mijn nuchterheid helpt daarbij. In de sector zie je veel grote ego’s; ik heb dat gelukkig niet, en vraag me altijd af wat de beste keuze is voor het geheel en de lange termijn. Best een uitdaging in zo’n versnipperde sector. Veel organisaties vinden het moeilijk om voorbij zichzelf te kijken. NML moet daarboven staan, maar tegelijkertijd worden we betaald door onze leden.’

Waaraan merk je die versnippering?

‘Dat merk ik momenteel vooral bij het opstellen van de Human Capital Agenda in het Maritiem Masterplan: het neemt veel tijd in beslag om een gezamenlijke visie te bepalen waarin iedereen zich kan vinden. Mensen die meelezen zeggen weleens dat we een belangrijk aspect zijn vergeten. Dan moet ik uitleggen dat dat een bewuste keuze is, omdat het Masterplan anders te breed wordt en onmogelijk uit te voeren.’

Wat fascineert jou aan het maritieme?

‘De wereldzeeën en de schepen die ze bevaren maakten altijd al indruk op me. Zodra je aan boord van een schip stapt, betreed je een andere wereld; dat roept bij mij een gevoel van vrijheid en avontuur op. Tegelijkertijd vind ik het leuk om te navigeren tussen verschillende belangen en om alle belanghebbenden te bereiken. Om ergens te komen moet je elkaar weten te begrijpen en dezelfde taal spreken. Ik kan soms best ongeduldig zijn omdat ik zo graag voortgang wil zien. Dit werk dwingt me om een balans te zoeken tussen doorzetten en geduld.’

“Dé maritieme werknemer bestaat niet.”

‘Het is mooi om dat in Nederland te kunnen doen, omdat de kwaliteit en het opleidingsniveau hier ontzettend hoog liggen. Er valt veel te leren, vooral ook door de samenwerking met onderzoeksinstituten als MARIN (Maritiem Research Instituut Nederland), TNO en de TU Delft. Voor innovatie is veel draagvlak binnen de sector; mensen worden enthousiast van technologische vraagstukken. Op dat gebied is het makkelijker vooruitgang boeken dan op het gebied van human capital, dat meer gaat over ego’s en gedrag.’

Wat neem je mee uit je werkverleden?

‘Op de universiteit leerde ik het gevaar van aannames. Veel docenten denken te weten wat studenten willen, zonder het te vragen. Als je dat wel doet, word je soms verrast door het antwoord. Binnen de maritieme sector zouden we werknemers vaker moeten vragen wat ze willen. Ik heb het daar veel over gehad met Maritime Delta, die ons als waardevolle partner enorm heeft geholpen bij het opstellen van de humancapitalstrategie voor NML zelf, die weer de input vormt van de Human Capital Agenda in het Masterplan. In ons eentje zouden we dat niet kunnen. Andersom gaven wij input voor de Regionale Maritieme Agenda.’

Hoe vertaal je die opgedane kennis naar je huidige werk en doelen?

‘We zijn op pad gegaan om interviews te doen en informatie op te halen uit verschillende invalshoeken. Daaruit kwam het inzicht dat dé maritieme werknemer niet bestaat. Dat nemen wij nu mee in de Human Capital Agenda. Hopelijk overtuigt het Masterplan mensen ervan hun onderlinge verschillen opzij te zetten en elkaar meer op te zoeken. Ik hoop dat iedereen zich bewust wordt van het huidige momentum: als we elkaar nu niet vinden, gaan we die doelen niet halen. Dan missen we een unieke kans die je niet vaak krijgt. Het is nu, of heel lang niet meer.’

Regionale Maritieme Agenda

Human Capital is in de maritieme sector een knelpunt. Dat vraagt om het versterken van de aansluiting tussen arbeidsmarkt en het onderwijs en het vergroten van instroom van (technisch/ digitaal) talent. In de Regionale Maritieme Agenda zijn aanbevelingen benoemd met ambities en acties om dit knelpunt voor 2030 opgelost te hebben. Eén van de aanbevelingen is dat dit knelpunt beter op nationaal niveau belegd kan worden dan op regionaal niveau. Daarom leidde Maritime Delta het proces ten behoeve van de landelijke Human Capital strategie die ontwikkeld werd door Nederland Maritiem Land.

Meer weten over de Regionale Maritieme Agenda? Klik hier voor de hele Agenda.

 

ondernemers bij Hatenboer in Schiedam

Datawerf: Op weg naar digitale volwassenheid

- door

Ondernemers in de maritieme sector willen wel digitaliseren, maar weten vaak niet waar ze moeten beginnen. Dat was één van de uitkomsten van het onderzoek Datavolwassenheid binnen de maritieme sector van de Gemeente Rotterdam. En daarmee ontstond de pilot van het project Datawerf. In deze pilot wordt een groep mkb´ers in de maritieme sector intensief begeleid bij de digitalisering van hun onderneming.

Eén van de financiers, InnovationQuarter, begeleidt ondernemers in dit project. Dominique Nieuwpoort, als kwartiermaker betrokken, is trots op de uitwerking: “De Datawerf biedt iets unieks wat geen andere regeling heeft: begeleiding van begin tot einde, waarbij ondersteuning wordt aangeboden die past bij de onderneming. Deze ondersteuning helpt ondernemers die willen digitaliseren, maar niet goed weten waar te beginnen.” Zo biedt Datawerf onder andere een ‘expert op locatie’ die ondernemers helpt om stappen te zetten in een data IT-vraagstuk. Dat wil zeggen dat voor de duur van 6 weken een professional de organisatie komt en begeleiding biedt.

Hatenboer Water uit Schiedam is één van deze ondernemers die gebruik maakte van de expert op locatie. Hatenboer levert water- en filtersystemen aan de scheepvaart. Dankzij de expert vanuit Datawerf hebben ze stappen gezet naar meer datagedreven werken en hebben ze op basis van data beter inzicht in de behoefte van hun (internationale) klanten. Dit maakt dat ze beter in staat zijn om hun klanten op afstand te bedienen wanneer er bijvoorbeeld een onderdeel van een zuiveringssysteem vervangen dient te worden.

Richard de Groot van Hatenboer: “Met data kunnen wij onze klanten beter helpen. We kunnen schepen volgen en op het juiste moment en in de juiste haven producten, zoals reserveonderdelen voor installaties, aanleveren. Dit werkt duurzamer en efficiënter. En op die manier loopt onze eigen logistieke keten ook efficiënter.” De verwachting is dat Hatenboer dankzij het datagedreven werken een omzetgroei van 5% kan behalen.

Ook Holland Marine Lifts (HML), een specialist op het gebied van liften in schepen, maakt gebruik van de expert op locatie. Emile van der Starre, HML: “We zien nu al dat we met data die we eigenlijk al in huis hebben toegevoegde waarde kunnen brengen naar de klant. Zo kunnen we pro-actiever werken en nieuwe business cases maken; producten en diensten bedenken die van meerwaarde zijn voor de klant. Dit hadden we niet zelf kunnen bedenken zonder deze expert. Het zit wel in onze hoofden maar nu hebben we iemand die ons uitdaagt en de ideeën samenbrengt.”

Hoe nu verder

De Datawerf is een van de pilots binnen de actieagenda Digitaal MKB Zuid-Holland. Nu de eerste pilot achter de rug is, gaat het project door. Gedeputeerde Jeannette Baljeu: “We hebben ondernemers enthousiast gekregen om mee te doen en zien dat er meer behoefte is aan begeleiding bij digitalisering. In overleg met gemeentes bekijken we welke mkb’ers hulp kunnen gebruiken op het gebied van digitalisering. Niet alleen in de maritieme sector, maar ook daarbuiten. Het is mooi om te horen dat ondernemers dankzij deze experts tijd nemen voor dit proces.”

Gedeputeerde Willy de Zoete: “Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat we niet het risico lopen ingehaald te worden door andere internationale partijen op het maritieme internationale speelveld. Mede daarom hopen we als provincie digitalisering in het mkb verder te stimuleren.”

Samenwerking in de regio

De Datawerf is een mooi voorbeeld van samenwerking in de regio. Met financiering vanuit de gemeente Rotterdam, Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), Maritime Delta, Innovation Quarter en de provincie Zuid-Holland is dit project tot stand gekomen.

 

Meer informatie: https://www.maritimedelta.nl/portfolio-item/de-datawerf/

SMASH update maritime delta

Vierde roadmap afgerond: Unmanned Service Vessel (USV)

- door

De vierde van de vijf op te stellen roadmaps van Smart Shipping, staat online. Deze vierde roadmap gaat over Unmanned Surface Vessels (USV’s), in de wandelgangen ook wel ‘varende drones’ genoemd. Ook dit keer hebben we een visie voor 2030 uitgelicht en de obstakels die we met elkaar moeten overkomen om de ambities te realiseren. SMASH! stelt de roadmap altijd op in samenwerking met vele partners en vanaf begin dit jaar is hard gewerkt om alle mogelijkheden en bijkomende uitdagingen voor USVs in kaart te brengen. De belangrijkste uitdagingen tot 2030 hebben we samengevat in de roadmap. Denk bijvoorbeeld aan aanpassing van wet- en regelgeving omtrent bemanning, maar ook welke skills een remote operator moet hebben. Binnenkort wordt gestart met de vijfde en laatste use case: Deep Sea Ship.

Wat zijn USV’s?
In het kader van de ontwikkeling van deze roadmap, worden USV’s gedefinieerd als kleine schepen, dat wil zeggen minder dan 20m voor binnenwateren en minder dan 24m voor zeetoepassingen. USV’s zijn niet uitgerust voor het vervoer van mensen. Kleine autonome veerboten worden in deze zin dus niet bedoeld, dit betreft een andere roadmap die ook op SMASHRoadmap.com te vinden is. Unmanned Surface Vessels (USV’s) zijn misschien wel de meest zichtbare slimme scheepvaarttoepassingen tot nu toe! Ontwikkelaars van USV’s en -technologie zijn commercieel al succesvol in Nederland. Bagger- en offshore bedrijven gebruiken USV’s inmiddels in hun dagelijkse operatie.

NB! Hoewel veel USV-technologie wordt ontwikkeld en gebruikt in een militaire context, richt deze roadmap zich op civiele toepassingen van USV’s.

Visie 2030
In 2030 zal het gebruik van USV’s met een hoge mate van automatisering gemeengoed zijn in verschillende industrieën. In de periode 2020-2025 zal in hoog tempo een  technische en regelgevende ontwikkeling te zien zijn. Hierdoor wordt het volledig operationele gebruik van USV’s in verschillende functies vóór 2025 mogelijk, zowel op zee als op binnenwateren. Na 2025 zullen USV’s meer functies krijgen en in toenemende mate bemande schepen in deze rollen aanvullen of vervangen als de operatie voor mensen te gevaarlijk is. Zo kunnen USV’s worden gebruikt in veel barre weersomstandigheden waardoor het aantal werkbare dagen toeneemt en veiliger gebruik mogelijk wordt in moeilijke gebieden zoals surfzones en in de buurt van infrastructuur zoals windmolens en platforms. Voor veel van deze operaties zal het werken met USV’s goedkoper, veiliger en duurzamer zijn dan bemande schepen.

Terwijl onderzoeks- en inspectietoepassingen voorop lopen, zullen USV’s ook steeds vaker in bewakings-, zoek- en reddings- en ondersteunende functies bij noodhulp ingezet worden. Hier zullen USV’s taken uitvoeren die te gevaarlijk zijn voor bemande schepen.

USV’s zullen ook toegepast worden op andere vlakken bijvoorbeeld in de kleinschalige stadslogistiek, waar verschillende niches winstgevend gebruik maken van autonome USV’s voor het ophalen van afval, het verplaatsen van bouwmaterialen of het reinigen van kanalen.

Belangrijkste uitdagingen
Sinds de introductie van radiografisch bestuurbare speelgoedboten decennia terug, zijn  USV’s al in gebruik. Naarmate de prijzen van sensoren daalden en de mogelijkheden van de sensoren toenamen, evolueerden deze eenvoudige platforms van het gebruik voor speelgoed naar professionele vaartuigen met controle tot ver buiten het gezichtsveld. USV’s zijn technisch nog in ontwikkeling, maar technologie is niet de grootste uitdaging. De belangrijkste uitdagingen voor USV’s zijn te vinden in de wet- en regelgeving, aansprakelijkheid, vaardigheden van personeel en de besturing vanaf de wal.

Aangezien de maritieme wetgeving is gebaseerd op het paradigma waarin een bemanning aan boord aanwezig is, moet deze barrière op korte termijn worden weggenomen. USV’s hebben door de aard van hun ontwerp geen bemanning aan boord nodig. In feite hebben veel USV’s zelfs geen ruimte om personen op een veilige manier te vervoeren. Meer dan voor andere slimme schepen vereist deze use case een snelle wijziging van de huidige wet- en regelgeving om onbemand varen mogelijk te maken.

Onbemand varen betekent overigens niet automatisch autonoom varen. Momenteel zien we in alle USV-ontwikkelingen een mens aan het hoofd, controlerend of monitorend. Welke vaardigheden moet deze operator hebben en wat is de rechtspositie van de operator tijdens het varen met één of meerdere USV’s vanaf een “shore controll center” ver weg of zelfs over de grens? Overeenkomstig de aanpassing in de wetgeving zal een wettelijk en educatief kader moeten worden ontwikkeld. We hebben een duidelijke visie op handhaving nodig: hoe moeten inspecties van het schip georganiseerd worden? En hoe bepalen de eigenaar en de exploitant de verantwoordelijke persoon  in geval van een ongeval?

Maritime Delta draagt bij aan het SMASH!platform omdat we smart shipping een belangrijk thema vinden in de digitalisering van de scheepsvaart. In deze regio wordt ontzettend veel kennis ontwikkeld voor vrijwel alle toepassingen van de scheepsvaart. Ook in lijn met de visie dat we in 2030 voorloper zijn op het gebied van slimme en schone ontwikkelingen is smart shipping een belangrijk onderwerp. Deze kennis moeten we verzilveren om een rol te spelen in de wereld.

Daarnaast zien we smart shipping ook als onderdeel van de schone scheepsvaartuitdagingen waar we voor staan en het toenemend tekort aan (gekwalificeerd) personeel. We zien smart shipping als belangrijk onderdeel van het behoud van deze sector in de regio. Ga naar SMASH! – Nederlands Forum Smart Shipping voor meer informatie over SMASH! en SMASH! – Digital transformation. Full speed ahead voor de roadmap of neem contact op met Tessa Luijben.

SMASH! is een initiatief van Nederland Maritiem Land, TKI Maritiem, TKI Dinalog, Ministerie van IenW, Netherlands Maritime Technology, KVNR, EICB, gemeente Rotterdam, Provincie Zuid Holland, Havenbedrijf Rotterdam, Havenbedrijf Amsterdam, Groningen SeaPorts, HIVE Mobility, Maritime Delta, InnovationQuarter, TU Delft en MARIN.