Blog: Veertig jaar vernieuwen bij VAF Instruments

Na veertig jaar dienst en een indrukwekkende loopbaan bij VAF Instruments BV gaat algemeen directeur Leo Blankenstein deze maand met welverdiend pensioen.

Het bedrijf uit Dordrecht is al sinds 1938 toeleverancier van meet- en regelapparatuur, inmiddels voornamelijk voor de maritieme sector. Dankzij een innovatief karakter blijft VAF Instruments zich voortdurend aanpassen aan de steeds veranderende vraag van de scheepvaart. Begonnen als voorraadbeheerder klom Leo op tot algemeen directeur bij de marktleider op het gebied van maritieme sensoren en meetsystemen. We vroegen hem welke innovaties en crises hij in veertig jaar meemaakte en hoe VAF Instruments zich blijft voorbereiden op de toekomst.

Via welke stappen bent u gekomen waar u nu staat?

‘Dat is een apart verhaal. In mijn jeugd wilde ik mijn boterham verdienen in de muziek. Die droom pakte niet zo succesvol uit. Ik was 25 en kreeg meer materiële behoeften, dus ging ik op zoek naar een vaste baan met meer zekerheid. De banen lagen niet voor het oprapen aan het begin van de jaren 80 en ik was blij dat ik ergens aan de slag kon. Ik begon bij VAF als voorraadbeheerder en klom van daaruit op naar logistiek management, productontwikkeling, marketing en sales en uiteindelijk naar de functie van algemeen directeur. Het mooie aan VAF vind ik dat het een heel specialistisch bedrijf is. We hebben veel medewerkers die beschikken over specifieke kennis van de producten en de daarbij behorende toepassingsmogelijkheden voor de scheepvaart. Die unieke kennis en ervaring maakt het mogelijk om te blijven innoveren.’

Wat is volgens u kenmerkend aan het bedrijf?

‘Onze omzet bestaat voor 95 procent uit verkoop aan de buitenlandse maritieme industrie. We zijn dus heel internationaal georiënteerd en tegelijkertijd regio-gebonden. In het gebied Rotterdam en Drechtsteden gebeurt ontzettend veel op scheepvaartgebied. Doordat we daar middenin zitten, weten we waar de scheepvaart behoefte aan heeft en zien we kansen voor nieuwe producten. Die we vervolgens snel op de markt kunnen brengen.’

Welke grote innovaties heeft u meegemaakt in uw tijd bij VAF Instruments?

‘De afgelopen veertig jaar is er veel geautomatiseerd, zowel op het gebied van administratieve processen als productiemethoden. Robots maken een nieuwe vorm van productie mogelijk en er zijn veel nieuwe materialen beschikbaar gekomen. Van huis uit is VAF leverancier van sensoren en meetsystemen voor de maritieme sector, maar de laatste jaren zijn we ook meetgegevens gaan verzamelen ten behoeve van data-analyse en -verrijking. Het verzamelen van data is niet zo ingewikkeld, maar op het gebied van analyse en optimalisatie hebben we enorme ontwikkelingen doorgemaakt. Dat komt doordat we altijd investeren in goed opgeleide mensen die de nieuwste technologieën beheersen. Zo groeide VAF van sensorleverancier uit tot systeemleverancier.’

Op welke manier draagt die transitie bij aan de scheepvaart en meer in het algemeen aan de maatschappij?

‘Net als in veel andere sectoren speelt in de scheepvaart al jarenlang het energievraagstuk. Wil je het energieverbruik van een zeeschip verlagen, dan kun je drie dingen doen: het rendement van de hoofdmotor optimaliseren door tijdig onderhoud, het rendement van de scheepsschroef optimaliseren of de aangroei aan de romp beperken. Onze meetsystemen bevinden zich in het voortstuwingssysteem van het schip en verschaffen informatie over de conditie van motor, romp en schroef. Dit inzicht draagt bij aan een efficiënter verbruik van brandstoffen en dus aan een lagere CO₂-uitstoot. En bovendien aan een kostenbesparing voor de scheepseigenaren en rederijen, want brandstofkosten vertegenwoordigen ruim 60 procent van de totale operationele kosten. Daarmee dragen onze meetsystemen bij aan een flinke kostendaling voor zeetransport.’

De afgelopen veertig jaar heeft u meerdere crises meegemaakt. Welke waren dit en hoe gaat VAF Instruments daarmee om?

‘We hadden natuurlijk 9/11, de bankencrisis in Amerika, de financiële crisis in Griekenland en recent de coronapandemie. In zulke situaties is het van belang dat je bedrijf financieel gezond is en kan meebewegen met mondiale ontwikkelingen. De mogelijkheid om je te focussen op andere markten of toepassingen is dan cruciaal. En in 2009 hadden we een interne crisis toen het volledige bedrijfspand afbrandde. We moesten tijdelijke huisvesting en een nieuwe permanente bedrijfsruimte vinden en ondertussen de productie zo snel mogelijk weer opstarten. De medewerkers werden verdeeld in teams met eigen taken en bevoegdheden. Al snel bleek dat het veel opleverde om mensen vrijheid te geven. Dankzij die flexibele aanpak waren onze snellopende producten al twee maanden na de brand weer leverbaar.’

Hoe zorgt VAF Instruments dat het ook na uw vertrek blijft innoveren?

‘Innovatie begint bij goed luisteren naar je klanten. Vervolgens zoek je voor de problemen een oplossing. Onze klanten streven al jarenlang naar efficiëntere en schonere scheepvaart, dus zoeken we naar manieren om dat mogelijk te maken. We hebben veel gesprekken met scheepseigenaren en passen op basis daarvan onze producten en software aan. Ook in de toekomst blijven de mensen bij VAF voortdurend met klanten in gesprek en op basis daarvan blijft VAF producten ontwikkelen en vernieuwen.’

Hoe verwacht u dat de digitalisering zich in de scheepvaart verder zal ontwikkelen?

‘Door het verzamelen, analyseren en koppelen van informatiebronnen zijn er de laatste jaren enorme stappen gezet. Die zijn met name gericht op het optimaliseren van de drie voorstuwingsonderdelen: de hoofdmotor, de romp en de schroef van het schip. Maar er is veel meer mogelijk als we verder denken. Zo kun je ook gebruikmaken van de weersomstandigheden, zeestromingen, getijden en logistieke informatie. Ik verwacht dat zulke methoden zullen leiden tot verdere integratie van systemen, met een enorm besparingspotentieel.’

Welke samenwerkingsverbanden zou u graag zien ontstaan rond de maritieme sector?

‘Met name die tussen het bedrijfsleven, de overheid en het onderwijs. Op het gebied van informatica, data-analyse en wiskundige methoden heeft Nederland een hoog kennisniveau. Om dat te behouden is het van belang dat het onderwijs aandacht besteedt aan de nieuwste technologieën en studies op deze gebieden. Er zullen dan meer start-ups ontstaan die zich daarmee bezighouden. Die bieden interessante kansen voor de sector, want door optimalisatie van de algoritmes en softwaresystemen kun je de scheepvaart efficiënter inrichten. Het is dan ook van groot belang dat we bedrijven die innovaties aanjagen binnen onze landsgrenzen houden.’

Rotterdam is al jarenlang de maritieme hoofdstad van de wereld. Wat denkt u dat nodig is om die leidende positie te behouden?

‘In de eerste plaats goed inspelen op de steeds strengere internationale regelgeving, die ervoor moet zorgen dat schepen efficiënter en schoner gaan varen. Ten tweede is een efficiëntieslag nodig om havens en schepen beter te benutten door een goede logistieke afstemming van vraag en aanbod. Dat maakt de scheepvaart schoner, wat tijd en geld scheelt én het milieu spaart.’

Wat gaat u doen als u met pensioen bent?

‘Wat ik al deed vóór ik begon bij VAF: meer muziek maken. Ik speel klassiek gitaar en wil dat nu ook in ensembles gaan doen, daar had ik naast mijn baan niet genoeg tijd voor. En het zal je niet verbazen dat ik een bootje heb. Daar ga ik straks veel mee varen. Op de planning staat in ieder geval een reis naar de Oostzee, richting Denemarken.’